Hơn 70% các dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi là các bệnh lây truyền từ động vật sang người hoặc có nguồn gốc gene từ bệnh của động vật. Việt Nam là 1 trong những điểm nóng về dịch bệnh truyền nhiễm, trong đó có dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người...
Thông tin trên được đưa ra tại Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024, do Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức ngày 27/3.
Tình hình bệnh dại diễn biến phức tạp
Theo Bộ Y tế, tại Việt Nam, trong phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người, cúm gia cầm và bệnh dại thuộc 5 bệnh truyền nhiễm ưu tiên.
Với cúm A/H5N1, sau 8 năm kể từ năm 2014 không ghi nhận ca mắc mới, tháng 8/2022 và tháng 3/2024 đã ghi nhận thêm 2 ca mắc mới, trong đó có 1 ca tử vong.
Về bệnh dại, Bộ Y tế cho biết đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch có số tử vong trên người cao trên thế giới cũng như tại Việt Nam.
TP Hồ Chí Minh: 7 trường hợp đã tử vong do mắc bệnh dại trong 2 tháng đầu năm
Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh yêu cầu các cơ sở phải đảm bảo nguồn vaccine phòng dại để người dân tiếp cận đầy đủ; tập huấn cho cán bộ y tế kỹ năng tư vấn, xử trí các trường hợp bị động vật cắn.
Ông Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho hay từ năm 2023 đến nay, tình hình bệnh dại tại Việt Nam diễn biến phức tạp. Riêng trong hơn 2 tháng đầu năm nay, số ca mắc tiếp tục gia tăng đột biến với 27 trường hợp tử vong do dại, tăng 16 ca so với cùng kỳ năm ngoái (khoảng 170%). Từ đầu năm đến nay ghi nhận 16/63 tỉnh có ca bệnh dại trên người. Miền Trung ghi nhận số ca bệnh dại gia tăng đột biến, hiện đang cao nhất trên cả nước (9 ca).
Năm 2023, ghi nhận số lượng người tiêm vaccine phòng dại tăng vọt (tăng gần 45% so với năm 2022). Khu vực miền Nam có số lượng người tiêm vaccine dại cao nhất trên cả nước trong nhiều năm.
Đáng nói, từ đầu năm năm 2024 ghi nhận 143.000 người đi tiêm phòng dại, tương đương cùng kỳ năm 2023.
Theo thống kê, với các trường hợp tử vong do bệnh dại: Có tới gần 44% người dân chủ quan cho rằng chó nhà cắn, tại thời điểm cắn chó bình thường; hơn 16% dùng thuốc nam để điều trị bệnh dại; 5,5% trẻ nhỏ bị chó cắn không nói với gia đình; số còn lại do không hiểu biết về bệnh, không có tiền để tiêm phòng...
Ông Nguyễn Văn Long - Cục trưởng Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho hay chỉ trong chưa đầy 3 tháng đầu năm, có đến 27 người chết vì bệnh dại. Tính từ năm 2013 đến nay, có 887 ca tử vong vì bệnh dại.
Chuyên gia này chỉ rõ tình trạng quản lý đàn chó mèo, lập kế hoạch tiêm/tiêm vaccine phòng dại trên động vật và truyền thông vẫn còn yếu kém ở nhiều địa phương.
Theo thống kê, Việt Nam có hơn 4,9 triệu hộ nuôi chó mèo. Với tổng đàn chó mèo lên tới 7,6 triệu con. Nhiều nhất tại Hà Nội (trên 425.000 con), Nghệ An (trên 355.000 con), Thanh Hóa (trên 322.000 con). Mặc dù vaccine phòng bệnh dại cho đàn chó mèo luôn được cung ứng đầy đủ, nhưng tỷ lệ tiêm phòng vaccine còn rất thấp.
Theo ông Long, để đảm bảo phòng dịch, tỷ lệ tiêm vaccine phòng dại trên đàn chó mèo phải đạt trên 80%. Tuy nhiên, hiện nay có địa phương tỷ lệ này chỉ đạt 10%. Do đó, đây là vấn đề rất nổi cộm cần giải quyết.
Cần sự phối hợp liên ngành
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh hai thập kỷ vừa qua, trên thế giới cũng như tại Việt Nam đã xảy ra nhiều dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người cũng như tác động lớn đến kinh tế, xã hội của các quốc gia, đặc biệt các quốc gia đang phát triển. Phần lớn trong số đó là bệnh lây truyền từ động vật sang người như dịch hạch, SARS, cúm gia cầm A/H5N1, đại dịch cúm A/H1N1, MERS-CoV, Ebola và gần đây nhất là đại dịch COVID-19.
"Ở trong nước, nhiều dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người đã và đang lưu hành và có tác động lớn đến sức khỏe người dân như: bệnh dại, cúm A/H5N1, bệnh liên cầu lợn ở người, bệnh than, bệnh Leptospira (bệnh Xoắn khuẩn vàng da)," Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.
Cũng theo bà Nguyễn Thị Liên Hương, do nguồn gây bệnh bắt nguồn từ động vật, nên để phòng, chống và kiểm soát các bệnh này không thể chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của ngành y tế hoặc ngành thú y mà cần một sự phối hợp liên ngành một cách chủ động, chặt chẽ, thường xuyên và đặc biệt là sự tham gia của các cấp chính quyền.
Trong những năm qua, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế và ngành nông nghiệp cùng sự tham gia của các cấp chính quyền, các bệnh dịch lây truyền từ động vật sang người đã cơ bản được kiểm soát.
Tuy nhiên Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cho biết từ năm 2022 đến nay, một số dịch bệnh đã có sự gia tăng trở lại như: bệnh cúm gia cầm sau hơn 8 năm không ghi nhận ca mắc cúm gia cầm trên người, từ năm 2022 đến nay đã ghi nhận 2 ca mắc mới, trong đó có 1 ca tử vong do cúm gia cầm (tháng 3/2024), dịch cúm gia cầm vẫn được ghi nhận rải rác trên đàn gia cầm ở nhiều địa phương trên cả nước, do đó luôn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cúm gia cầm sang người.
Phát biểu tại hội nghị, ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh thời tiết diễn biến thất thường, trong khi đó đường biên giới dài, giao lưu thương mại, cùng đó là thói quen giết mổ nhỏ lẻ... là những yếu tố nguy cơ dịch bệnh bùng phát.
"Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay đã có 27 ca tử vong do bệnh dại và 1 ca tử vong do cúm gia cầm. Đây là dấu hiệu cảnh báo diễn biến phức tạp của dịch bệnh trong năm 2024. Cùng đó, hiện tỷ lệ tiêm vaccine dại cho chó mèo chỉ đạt khoảng 30%, chó mèo cơ bản không đeo rọ mõm khi ra đường. Lượng gia cầm và chó mèo ở Việt Nam không lớn nhưng tỷ lệ tiêm rất thấp. Đây là vấn đề cần phải giải quyết triệt để," ông Phùng Đức Tiến cho hay./.
