Lợi dụng việc đền bù đất bán ngập của công trình thủy điện Plei Krông, một số cá nhân trên địa bàn xã Hà Mòn được sự “giúp đỡ” của quan xã đã biến đất của Hợp tác xã Hương Nguyên thành đất tư để trục lợi hàng trăm triệu đồng. Vụ việc đã được huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum, chỉ đạo điều tra và xử lý theo pháp luật.
Năm 2008, nhằm xây dựng và phát triển mô hình HTX, Ủy ban nhân dân, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đăk Hà, UBND xã Hà Mòn bàn giao cho HTX Hương Nguyên (địa chỉ tại thôn Hải Nguyên, xã Hà Mòn, huyện Đăk Hà) hơn 103.000 m2 đất rừng tái sinh sau sản xuất thuộc tiểu khu 368 (nằm trong xã Hà Mòn).
Sau khi được tạm giao, HTX tiến hành trồng một số loại cây trên lô đất này và đến năm 2009, HTX quyết định giao cho ông Nguyễn Hồng Đức (lúc này đang là xã viên của HTX Hương Nguyên) chăm sóc cà phê (theo quyết định số 05/2009/QĐ-HTX của Chủ nhiệm HTX).
Khi thủy điện Plei Krông được xây dựng, những diện tích đất bị ngập được đền bù, trong đó có một phần đất của HTX Hương Nguyên. Lợi dụng vấn đề này, ông Nguyễn Hồng Đức thông đồng với một số đối tượng để lấy đất của HTX nhằm trục lợi tiền đền bù của Nhà nước.
Cụ thể, lô đất do HTX bàn giao lại cho ông Đức nằm tại tờ bản đồ số 119, thửa số 01 diện tích đất ngập được đền bù là 11.352,5 m2, còn lại 5.278 m2 không bị ngập. Số diện tích bị ngập trên đã được đền bù trên 240 triệu đồng, trong đó có 198 triệu đồng tiền hoa màu trên đất và 42 triệu đồng đền bù tiền đất. Gia đình ông Đức cho rằng, đất và tài sản của gia đình mình bị thiệt hại và nhờ bà Bùi Thị Truyền (bà con của ông Đức và là vợ của Trưởng thôn Hải Nguyên) đứng ra kê khai, nhận tiền thiệt hại.
Chưa dừng lại đó, đối với phần đất còn lại (5.278m2), ông Đức cùng một số đối tượng khác đã hợp thức hóa cho riêng mình. Để hợp thức hóa lô đất trên, ông Đức đã làm hợp đồng mua bán đất rẫy với ông A Vân (ở xã Hơ Moong, huyện Sa Thầy) từ năm 2006, đến năm 2007 gia đình ông đã trồng cà phê.
Việc làm này đã được A Thút - Phó Chủ tịch UBND xã Hơ Moong (Sa Thầy) xác nhận. Sau đó, ngày 11/4/2010, ông Đức viết đơn xin xác nhận về nguồn gốc đất và được thôn trưởng và UBND xã Hà Mòn xác nhận, do đó Phòng Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho UBND huyện Đăk Hà cấp bìa đỏ cho ông Đức ngày 1/6/2010.
Tuy nhiên, vụ việc đã bị Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đăk Hà vào cuộc điều tra, xác minh làm rõ. Trái ngược với những gì ông Đức cùng một số cá nhân khai nhận, theo kết luận của Phòng Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 91/TN&MT-GQĐ ngày 08/5/2012, toàn bộ lô đất trên (5.278m2 nông nghiệp) được UBND huyện ký bìa đỏ ngày 1/6/2010, cấp quyền sử dụng đất cho ông Nguyễn Hồng Đức là cấp chồng lên diện tích 10,34 ha đã tạm giao cho HTX Hương Nguyên vào năm 2008.
Khi cơ quan chức năng vào cuộc thì ông A Thút - Phó Chủ tịch UBND xã Hơ Moong (huyện Sa Thầy) thừa nhận là ký lùi thời gian lô đất trên từ tháng 8/2010 xuống 2/6/2006 là vì tình cảm. Còn trong biên bản xác minh hoa màu bị ngập ngày 28/8/2007 để được nhận tiền đền bù có dấu hiệu sai phạm, vì thời điểm này là năm 2007, có đóng dấu tên Nguyễn Kế Trường, nhưng theo hồ sơ thì dấu tên này được khắc vào năm 2010. Việc nhờ bà Truyền đứng ra kê khai và nhận tiền đền bù, bên phía gia đình ông Đức và UBND xã Hà Mòn không có giấy ủy quyền của ông Đức cho bà Truyền nhận tiền đền bù trên.
Theo ông Đỗ Văn Trường, Chủ nhiệm HTX Hương Nguyên thì toàn bộ lô đất trên HTX đã được chính UBND xã và Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đăk Hà bàn giao, nhưng không hiểu sao chính UBND xã lại chứng nhận cho ông Đức để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đồng thời chứng nhận cho ông Đức để nhận tiền đền bù của Ban dự án Thủy điện Plei Krông. Đến tháng 11/2011, khi HTX làm thủ tục để được đền bù lô đất trên thì phát hiện ra vụ việc và kiến nghị lên UBND xã Hà Mòn và UNND huyện Đăk Hà.
Ông Nguyễn Thành Trung, Chủ tịch UBND huyện Đăk Hà cho biết: Huyện đã được lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường báo cáo vụ việc trên. Trước tính chất của vụ việc khá nghiêm trọng, UBND huyện đã chỉ đạo Công an huyện vào cuộc, tiến hành điều tra, làm rõ hành vi gian lận trong việc chuyển nhượng, kê khai và nhận tiền bồi thường để chiếm đoạt tiền Nhà nước của ông Nguyễn Hồng Đức, bà Nguyễn Thị Xuyến (vợ ông Đức)./.
