Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung. (Ảnh: TTXVN) Trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung ngày 5/6 tại Hà Nội, các đại biểu Quốc hội đã đặt ra nhiều câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội về sai phạm của hàng loạt các doanh nghiệp xuất khẩu lao động về thu phí, đẩy người lao động vào nợ nần, không bảo vệ người lao động khi đi làm việc ở nước ngoài... trong suốt thời gian qua.
Doanh nghiệp “đem con bỏ chợ”
Trong buổi chất vấn sáng nay, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) đã nêu lên thực trạng các doanh nghiệp xuất khẩu lao động “đem con bỏ chợ” khiến cho người lao động lâm vào hoàn cảnh bơ vơ, quay về nước thì mang công mắc nợ, đã nghèo lại nghèo thêm và đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ trưởng.
“Theo báo cáo qua 2 năm 2016, 2017 bộ đã kiểm tra, thanh tra 60 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đưa người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài thì có đến 42 doanh nghiệp vi phạm,” đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý dẫn chứng.
[Sáng nay, Quốc hội sẽ chất vấn về quản lý đất đai và việc làm]
Cũng liên quan đến thực trạng này, đại biểu Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng trong thời gian qua, nhiều văn phòng, công ty xuất khẩu lao động trái phép, công ty "cò" thành lập tràn lan, đăng tải thông tin tuyển dụng xuất khẩu lao động trên Internet, lừa gạt, lấy tiền người lao động, bỏ trốn, làm không ít người lao động lao đao, khốn đốn và rơi vào cảnh nợ nần, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng núi, người dân tộc thiểu số. Đại biểu Dương Tấn Quân đã chất vấn Bộ trưởng về giải pháp khắc phục tình trạng này.
Trước những câu hỏi của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung thừa nhận tình trạng cò mồi, môi giới, lạm thu phí, trốn tránh trách nhiệm của doanh nghiệp xuất khẩu lao động khi xảy ra vụ việc là có thật. Vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã có hai văn bản chỉ đạo vấn đề này, đặc biệt cách đây nửa tháng Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị 18 giao trách nhiệm cho từng bộ, ngành, trong đó yêu cầu chấn chỉnh những việc sai phạm trong nước và giải quyết những bất cập hiện nay đang tồn tại của người lao động Việt Nam ở nước ngoài.
“Chúng tôi cùng với các Bộ đang xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai Chỉ thị 18 của Thủ tướng Chính phủ. Riêng về xử lý cũng như ngăn chặn tình trạng này, thời gian vừa qua, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã tổ chức cuộc gặp mặt, đối thoại với 282 doanh nghiệp, đối thoại tất cả những gì khó khăn, vướng mắc, tháo gỡ nhưng đồng thời cũng yêu cầu chấn chỉnh," Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Theo Bộ Trưởng Đào Ngọc Dung, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã yêu cầu các doanh nghiệp khi tổ chức, tìm nguồn hàng ở các địa phương thì phải thông báo công khai với các địa phương về nhu cầu, mức thu, lệ phí thu và địa bàn cũng như công việc mà người lao động khi tiếp cận thị trường.
“Doanh nghiệp phải công khai mức phí của từng địa bàn, môi giới bao nhiêu, lệ phí phía nước ngoài thu bao nhiêu, người lao động phải đóng góp bao nhiêu. Riêng hai chương trình EPS và IM Japan, tất cả những chương trình này không thu phí, phi lợi nhuận,” Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Cung cấp thêm thông tinh về tình hình thanh tra, chấn chỉnh các doanh nghiệp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho hay, thời gian qua đã thanh tra 51 doanh nghiệp, phát hiện 338 sai phạm và ban hành 24 quyết định xử phạt hành chính trong năm 2017 với số tiền phạt là 3,227 tỷ đồng.
“Đồng thời, chúng ta trong thời gian vừa qua đã thu hồi giấy phép hoạt động của 5 doanh nghiệp, đình chỉ tạm thời 25 doanh nghiệp. Có những doanh nghiệp có cả bề dày hoạt động về xuất khẩu lao động 25 năm nhưng lần đầu tiên bị đình chỉ và thu hồi giấy phép,” Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.
Tư vấn cho lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài. (Ảnh minh họa: Trần Việt/TTXVN) Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng cam kết trước Quốc hội, trong thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ các địa phương giám sát kỹ các doanh nghiệp trong quá trình thu phí, công khai, minh bạch. Nếu cần thiết có thể tạm dừng hoặc thu hồi giấy phép đối với những doanh nghiệp vi phạm pháp luật, không chăm lo cho người lao động ở nước ngoài.
Giải quyết “điểm nóng” lao động vùng biên
Bên cạnh những bất cập trong việc đưa lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, Đại biểu Đôn Tuấn Phong (An Giang) đặt câu hỏi về tình trạng người lao động ở các tỉnh giáp biên giới tự do ra bên ngoài làm việc diễn ra khá phổ biến và đâu là giải pháp để vừa quản lý, vừa bảo vệ người lao động.
Trả lời chất vấn về vấn đề lao động qua biên giới, Bộ trưởng Đào Ngọc cho biết: “Hiện nay chúng ta ước tính có khoảng 139.000 người lao động thường xuyên qua lại ở biên giới các tỉnh giáp ranh, trong đó Trung Quốc là trên 100.000 người, ở Thái Lan khoảng 20.000 người, Lào khoảng 13.000 người còn lại là Campuchia. Số lao động này làm việc ở khu vực vùng biên có thuận lợi vì phong tục tập quán địa phương, văn hóa, mối quan hệ cũng rất thuận lợi, có người thân giới thiệu sang để làm việc, thu nhập thì cao.”
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lý giải, về nguyên tắc, số lao động này khi sang làm việc ở các tỉnh biên giới có hộ chiếu phổ thông, có visa nhưng khi sang làm việc thì không có giấy phép hành nghề. Hiện nay, Việt Nam thiếu khung khổ pháp lý, trong luật chưa quy định về lao động vùng biên giới. Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đang cố gắng đàm phán với các nước để có hiệp định về vấn đề này nhưng có những nước đàm phán được, có những nước chưa chấp nhận việc này.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho hay, đối với 7 tỉnh phía Bắc, Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội giúp 7 tỉnh ký biên bản ghi nhớ với các tỉnh biên giới của Trung Quốc để đảm bảo hai bên thống nhất với nhau quản lý tốt, tạo điều kiện cho lao động tốt nhưng tránh những rủi ro. Dự kiến, trong tháng 7 hai bên sẽ thống nhất được biên bản ghi nhớ.
“Đối với Thái Lan chúng tôi đã 3 lần đàm phán với Bộ trưởng của Thái Lan nhưng chưa xong nhưng vừa qua Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Thái Lan đã trao đổi bàn tròn đi đến thống nhất, Thủ tướng Thái Lan cũng đồng ý là sẽ áp dụng cơ chế xử lý được visa 2 năm cho lao động Việt Nam. Ước tính của chúng tôi, lao động qua lại thường xuyên giữa hai quốc gia không phải là 30.000 mà khả năng là 50.000 người. Chúng ta sẽ cố gắng xử lý bằng cách trao đổi hiệp định,” Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Trong buổi chiều ngày 5/6, Quốc hội tiếp tục tiến hành chất vấn Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội nhóm vấn đề về thực trạng thị trường lao động ở Việt Nam hiện nay, vấn đề giải quyết việc làm trong nước và đưa lao động Việt Nam ra nước ngoài làm việc theo hợp đồng; các giải pháp nâng cao chất lượng dạy nghề, dạy nghề theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp và theo nhu cầu xã hội; công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em; giải pháp khắc phục tình trạng bạo hành và xâm hại trẻ em./.
