Dự án đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, công trình giao thông chiến lược quốc gia với tổng mức đầu tư sơ bộ hơn 203.000 tỷ đồng (tương đương 8,37 tỷ USD), đang bước vào giai đoạn chuẩn bị quan trọng trước thời điểm dự kiến khởi công vào ngày 19/12.
Riêng đoạn qua tỉnh Phú Thọ dài 99,1 km, qua địa bàn 5 phường 15 xã trên địa bàn, khối lượng giải phóng mặt bằng lớn với hơn 630 ha đất phải thu hồi và khoảng hơn 1.800 hộ dân cần bố trí tái định cư.
Mặc dù phát sinh nhiều khó khăn cả về nguồn vốn lẫn hồ sơ pháp lý, tỉnh Phú Thọ đang nỗ lực triển khai đồng bộ biện pháp nhằm bảo đảm tiến độ theo yêu cầu của Chính phủ.
Địa phương chủ động, người dân đồng thuận
Tại phường Phong Châu, tỉnh Phú Thọ, nơi có hơn 6,7 km tuyến đường sắt đi qua, giải phóng mặt bằng đã đạt trên 50% khối lượng. Diện tích thu hồi phục vụ xây dựng nhà ga và đường vào ga hơn 22 ha; hơn một nửa đã được kiểm kê, bồi thường. Chính quyền đang tiếp tục di dời mồ mả, hoàn thiện hồ sơ tái định cư và xử lý các trường hợp xây dựng trái phép.
Có mặt tại nhà văn hóa khu 8, phường Phong Châu chiều 4/12, hàng chục người dân trong phường đã đến làm thủ tục kiểm kê, kiểm đến tài sản trên đất với tinh thần đồng tình chủ trương thực hiện dự án của Nhà nước.
Anh Nguyễn Đông Phương cho biết, gia đình có căn nhà xây kiên cố từ năm 2007 với tổng diện tích sử dụng hơn 650 m2, thuộc diện thu hồi toàn bộ. Gia đình mong mức bồi thường theo đúng giá sát giá thị trường vì chi phí xây dựng hiện nay cao. Về tái định cư, gia đình đề nghị các cấp có thẩm quyền xem xét diện tích phù hợp để bảo đảm duy trì sinh kế cho các hộ làm nông.
Còn ông Doãn Văn Hậu, phường Phong Châu chia sẻ, ngay khi nghe thông báo về chủ trương thực hiện dự án, người dân trên địa bàn đều bày tỏ sự ủng hộ bởi đây là dự án trọng điểm quốc gia, mở ra cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế cho cả nước cũng như địa phương. Gia đình ông Hậu có hơn 2 sào đất nông nghiệp thuộc diện thu hồi, trong đó có một số phần mộ của tổ tiên tồn tại từ lâu đời.
Hội đồng bồi thường của phường và tỉnh đang tiến hành kiểm đếm, rà soát; nhân dân cơ bản đồng thuận, dù hiện trạng đất nông nghiệp đã có nhiều biến động qua thời gian.
Đối với các hộ phải tái định cư, địa phương đã tổ chức họp riêng để thông tin cụ thể. Đây là điều kiện thuận lợi để dự án sớm triển khai, mong các cấp chính quyền thường xuyên nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân - ông Hậu nói.
Theo ông Tạ Đức Dũng, Phó Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị phường Phong Châu, thời gian qua đia phương đã chủ động phối hợp với các đơn vị từ khâu ra thông báo thu hồi đất, xác định đối tượng bị ảnh hưởng đến kiểm kê thực địa. Nhờ đó, đến nay phường Phong Châu đã hoàn thành giải phong mặt bằng, thu hồi đất đạt trên 50% tiến độ của giai đoạn 1.
Theo tính toán, dự án đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng đi qua địa bàn Phú Thọ chiếm dụng hơn 630 ha đất; 36 khu tái định cư phải được xây dựng mới; gần 300 vị trí đường dây, trạm biến áp cần di dời.
Nhiều công trình hạ tầng xã hội và kỹ thuật như trường học, khu đô thị, cụm công nghiệp, tuyến cấp - thoát nước cũng bị ảnh hưởng. Khối lượng giải phóng mặt bằng đồ sộ đặt ra yêu cầu phải có cơ chế tài chính đủ mạnh để kịp thời chi trả bồi thường, hỗ trợ và thực hiện tái định cư.
Đồng bộ giải pháp, quyết tâm bảo đảm tiến độ
Xác định giải phóng mặt bằng là yếu tố quyết định tiến độ khởi công và hiệu quả lan tỏa của Dự án đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo các sở, ngành và địa phương tập trung cao độ, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ. Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Trần Duy Đông khẳng định, việc chậm giải phóng mặt bằng sẽ dẫn đến đội chi phí, kéo dài thời gian thực hiện và giảm hiệu quả kinh tế – xã hội, do đó yêu cầu đặt ra là phải hành động quyết liệt, thống nhất và kịp thời.
Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng tỉnh thường xuyên kiểm tra, giám sát tiến độ tại từng địa bàn; ban hành kế hoạch bồi thường rõ ràng, xác định cụ thể cơ quan chịu trách nhiệm và mốc hoàn thành từng hạng mục.
Song song đó, tỉnh đẩy mạnh đối thoại với người dân, công khai minh bạch phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ khi Nhà nước thu hồi đất.
Những trường hợp liên quan yếu tố văn hóa, tâm linh như di dời mồ mả được yêu cầu lập phương án riêng, bảo đảm hài hòa lợi ích và phù hợp quy định pháp luật.
Nhiều địa phương chủ động đẩy nhanh tiến độ lập và triển khai các khu tái định cư. Một số phường Vân Phú, Phong Châu nơi có dự án đi qua đang được thúc đẩy thi công; các lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra, kịp thời xử lý vướng mắc nhằm đảm bảo tiến độ. Đây là cơ sở quan trọng để thực hiện giải phóng mặt bằng đồng bộ trên toàn tuyến.
Cùng đó, Trung tâm Phát triển quỹ đất Phú Thọ đang khẩn trương triển khai các bước trong bồi thường, giải phóng mặt bằng phục vụ dự án đoạn qua địa bàn, chuẩn bị cho lễ khởi công dự kiến vào ngày 19/12.
Giám đốc Trung tâm Nguyễn Quốc Tuấn cho biết, đơn vị phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và chính quyền xã, phường để tuyên truyền về ý nghĩa dự án và quy định liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Tại khu vực ga Phú Thọ, phường Phong Châu, việc kiểm kê, kiểm đếm đã hoàn tất, tất cả hộ dân đồng thuận với chủ trương của Nhà nước, không phát sinh kiến nghị.
Trung tâm tổ chức họp dân, công khai chính sách và duy trì chế độ làm việc “3 ca 4 kíp”, ban ngày kiểm kê – buổi tối áp giá, nhằm rút ngắn thời gian thẩm định và phê duyệt phương án bồi thường.
Đối với tái định cư, Trung tâm đang phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện quy hoạch trên cơ sở lấy ý kiến đồng thuận của người dân. Dự án đi qua Phú Thọ dài 99,1 km và khoảng hơn 1.800 hộ dân cần bố trí tái định cư.
Các khu tái định cư được quy hoạch bảo đảm diện tích, vị trí phù hợp và hạ tầng thiết yếu để người dân ổn định cuộc sống sau di dời với quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của tỉnh là “nơi ở mới phải tốt hơn nơi ở cũ”, tạo điều kiện để người dân yên tâm bàn giao mặt bằng.
Với khối lượng công việc lớn và nhiều yếu tố phức tạp, giải phóng mặt bằng được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị. Mặc dù vẫn còn khó khăn, nhưng với sự chủ động của các cấp, ngành và đồng thuận của người dân, Phú Thọ quyết tâm hoàn thành giải phóng mặt bằng đúng tiến độ, tạo điều kiện triển khai các hạng mục đầu tiên ngay trong năm 2025.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Phan Trọng Tấn yêu cầu Ban Quản lý dự án khu vực Phú Thọ và Vĩnh Phúc khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, trình phê duyệt các tiểu dự án, dự án hạng mục; đẩy nhanh tiến độ trình, phê duyệt các dự án thành phần để triển khai đồng bộ.
Các sở, ngành và địa phương phải bám sát nhiệm vụ, chủ động phối hợp để tháo gỡ kịp thời khó khăn trong bồi thường và tái định cư. Lãnh đạo tỉnh giao Sở Xây dựng tổng hợp vướng mắc phát sinh để báo cáo Ủy ban Nhân dân tỉnh xử lý; đồng thời yêu cầu các cơ quan chuyên môn rà soát mặt bằng, quỹ đất và chuẩn bị đầy đủ điều kiện, đảm bảo tiến độ khởi công ga Phú Thọ vào ngày 19/12 tới đây.
Tỉnh đề nghị các sở, ngành, đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ, phấn đấu hoàn thành giải phóng mặt bằng đúng kế hoạch, tạo điều kiện thuận lợi để tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng triển khai hiệu quả, lan tỏa động lực phát triển kinh tế – xã hội cho tỉnh và khu vực./.
Phú Thọ đẩy nhanh giải phóng mặt bằng dự án đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng
Ủy ban Nhân dân tỉnh đã đề nghị Bộ Xây dựng xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền sớm bố trí vốn để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án, trong đó năm 2025 là 800 tỷ đồng, những năm còn lại là 11.563,2 tỷ đồng.
