Ảnh chỉ mang tính mính họa. (Nguồn: blog.paycorp.co.za) Thương mại điện tử đã tạo ra nhiều đột phá trong việc mua sắm, giúp doanh nghiệp có thể tối đa hóa lợi nhuận bằng việc giảm chi phí khách hàng cũng có thể mua hàng ở khắp mọi nơi, mọi lúc trên khắp thế giới.
Tuy vậy, trước không gian mạng rộng lớn, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ Người tiêu dùng (Bộ Công Thương) cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên cẩn thận trước các quyết định mua sắm, để tránh mua phải hàng không đúng như mong muốn.
[Thương mại điện tử: “Chúng ta không quản được gốc]
Mua sắm trực tuyến tăng trưởng nhanh chóng
Năm 2017, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử được đánh giá tiếp tục ở mức cao, theo báo cáo của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), đối với lĩnh vực bán lẻ trực tuyến, thông tin từ hàng nghìn website thương mại điện tử cho thấy tỷ lệ tăng trưởng doanh thu năm 2017 tăng 35%.
Khảo sát gián tiếp qua một số doanh nghiệp chuyển phát hàng đầu cho thấy tốc độ tăng trưởng doanh thu từ dịch vụ chuyển phát từ 62% đến 200%. Còn đối với lĩnh vực thanh toán, theo thông tin từ Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS), năm 2017 tăng trưởng số lượng giao dịch trực tuyến thẻ nội địa tăng khoảng 50% so với năm 2016 trong khi giá trị giao dịch tăng trưởng tới 75%.
Hiện nay, cách thức mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng cũng khá đa dạng, người tiêu dùng có thể mua sắm qua các sàn giao dịch thương mại điện tử hoặc qua mạng xã hội. Sàn giao dịch thương mại điện tử phổ biến hiện nay có thể kể đến như: Lazada.vn, Shopee.vn, Sendo.vn, Hotdeal.vn, Zalora.vn, Tiki.vn, Adayroi.com, Lotte.vn... hoặc mua sắm trực tuyến trên mạng xã hội như Facebook, Instagram, Zalo... Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, người tiêu dùng Việt Nam cũng có xu hướng mua hàng qua chương trình quảng cáo trên tivi hoặc tiến hành giao dịch qua điện thoại.
Báo cáo của VECOM cho biết, có tới 39% doanh nghiệp tham gia khảo sát đánh giá cao hiệu quả bán hàng trực tuyến thông qua mạng xã hội, cao nhất trong các công cụ trực tuyến và đứng thứ hai là bán hàng thông qua website của doanh nghiệp (35%).
Theo thống kê của Ban tổ chức sự kiện Mua sắm trực tuyến (Online Friday 2017) diễn ra ngày 1/12/2017, đã có trên 1.300 website đăng ký cùng hơn 3.000 doanh nghiệp tham gia giao dịch và con số giao dịch cũng đem lại nhiều kết quả bất ngờ, chỉ trong 24 giờ mua sắm, đã có 2,8 triệu người truy cập, tăng 400.000 lượt so với năm 2016.
Như vậy, có thể thấy, hoạt động mua, bán hàng hóa thông qua phương thức trực tuyến có đóng góp rất lớn và là động lực giúp doanh nghiệp nâng cao doanh số.
Nói thêm về hiệu quả của kênh giao dịch này, theo một doanh nghiệp trong lĩnh vực dệt may, xuất khẩu qua kênh thương mại điện tử có nhiều lợi thế như tăng hiệu quả tiếp cận và marketing đến khách hàng, giảm thời gian chuyển hàng. Thậm chí lợi nhuận có thể tăng gấp 3 lần khi xuất khẩu theo hình thức B2C trực tiếp tới tay người dùng.
Dự báo đến năm 2020, cứ 10 người Việt sẽ có đến 8 người dùng điện thoại di dộng, 46% người sở hữu máy tính cá nhân. Xu hướng mua bán online, đặc biệt qua điện thoại di động đang ngày một gia tăng ở Việt Nam.
Nguy cơ hàng giả, hàng kém chất lượng
Mặc dù đem lại nhiều tiện ích nhưng hình thức mua sắm này cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho người tiêu dùng bởi bản chất đây không phải hình thức mua sắm trực tiếp, người tiêu dùng không thể nhìn trực tiếp và cầm sản phẩm để đánh giá về hình dáng, màu sắc và chất lượng của sản phẩm. Vì thế, rủi ro đầu tiên mà người tiêu dùng gặp phải là hàng hóa nhận được không giống với quảng cáo.
Bên cạnh đó, mua sắm online được thực hiện qua phương tiện điện tử, và thông qua phương thức này, người tiêu dùng không thể xác định được nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa.
"Mọi giao dịch được thực hiện trên cơ sở niềm tin, vì vậy, khi gặp người bán không có uy tín, người tiêu dùng sẽ có nguy cơ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng," đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho hay.
Cơ quan này cũng lưu ý, trong một số trường hợp, người tiêu dùng sẽ gặp rủi ro về thời gian giao hàng, cụ thể là việc giao hàng chậm hoặc hàng nhận được bị vỡ, hỏng thậm chí là mất hàng…
Qua tiếp nhận thông tin tại cơ quan quản lý nhà nước cũng như các tổ chức xã hội về bảo vệ người tiêu dùng cho thấy, các khiếu nại, phản ánh của người tiêu dùng thường tập trung nhiều vào việc hàng nhận được không giống với quảng cáo, hoặc thông tin sai về xuất xứ hàng hóa, sai về giá để thu hút người tiêu dùng.
Trong thời gian gần đây, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã nhận được phản ánh của khách hàng về việc không cung cấp hóa đơn, giao thiếu hàng khuyến mãi, giao hàng chậm so với thời gian đã cam kết.
Thậm chí là thông báo về việc trúng thưởng phiếu mua hàng dùng để mua sản phẩm của công ty, theo đó phiếu mua hàng thường có giá trị nhỏ hơn giá trị sản phẩm, người tiêu dùng phải chi thêm một khoản tiền nữa. Tuy nhiên, khi nhận hàng thì sản phẩm thường có giá trị thấp hơn so với khoản tiền người tiêu dùng đã bỏ ra. Cảnh giác tương tự với hình thức thông báo trúng thưởng và người tiêu dùng phải đóng tiền thuế/phí để nhận được sản phẩm.
Trước thực trạng trên, để mua sắm trực tuyến thực sự mang lại nhiều tiện ích, bên cạnh nỗ lực từ các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan này cũng khuyến cáo người tiêu dùng cần tìm hiểu kỹ về hình thức mua sắm này.
Theo đó, người tiêu dùng nên mua hàng tại những trang web uy tín, được cấp phép hoạt động, có thông tin liên lạc rõ ràng (địa chỉ, số điện thoại, mã số thuế…), đồng thời tìm hiểu kỹ về các điều kiện và điều khoản của trang web, đặc biệt là những điều khoản về bảo hành, trả lại hàng, hoàn tiền, giao nhận, cũng như tìm hiểu kỹ về sản phẩm/dịch vụ trước khi mua.
"Trong trường hợp phát sinh tranh chấp trong thương mại điện tử với tổ chức, cá nhân kinh doanh, người tiêu dùng có thể liên hệ tới Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng theo số 1800.6838 hoặc gửi đơn khiếu nại tới địa chỉ 25 Ngô Quyền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội cũng như Sở Công Thương các tỉnh, thành trên cả nước để được tư vấn và hỗ trợ," đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho hay./.
