Tại một trạm bán xăng ở Brooklyn, New York, Mỹ ngày 21/4/2020. (Nguồn: THX/TTXVN) Chiều 20/4, giá dầu thế giới sụt giảm một lần nữa trong bối cảnh có những lo ngại rằng một số nhà sản xuất có thể phải ngừng bơm dầu do các cơ sở dự trữ dầu mỏ trên thế giới đã nhanh chóng được lấp đầy.
West Texas Intermediate (WTI), loại dầu thô được sử dụng làm mức chuẩn trong giá dầu của Mỹ lần đầu tiên trong lịch sử giảm xuống dưới 0 USD/thùng, với các hợp đồng giao vào tháng Năm giảm xuống mức âm 37,63 USSD/thùng khi chốt phiên giao dịch ngày 20/4.
Giá dầu rớt xuống mức âm có nghĩa là người bán phải trả tiền cho người mua và khoản chi phí này, đối với nhà sản xuất dầu mỏ, về lâu về dài sẽ ít tốm kém hơn so với việc phải ngừng khai thác hay tìm kho bãi mới để chứa lượng dầu khai thác dư thừa.
Tuy nhiên, sau đó giá dầu WTI tại thị trường New York giao tháng 5 đã tăng lên 1,1 USD/thùng, còn giá dầu thô Brent giao tháng 6 hiện ở mức 25,61 USD/thùng.
Hồi đầu tháng 1/2020, dầu Brent, loại dầu thô được sử dụng làm mức chuẩn quốc tế, giao với mức giá gần 70 USD/thùng, trước khi nhu cầu giảm chưa từng thấy.
Tại sao giá dầu quá thấp?
Tình hình hiện tại của các thị trường dầu mỏ thế giới là kết quả của một cơn bão độc nhất vô nhị chứng kiến nhu cầu dầu mỏ sụp đổ cùng thời điểm với nguồn cung gia tăng đột biến.
Đầu tháng Ba, một cuộc tranh cãi giữa Nga và nhà lãnh đạo thực tế của OPEC, Saudi Arabia đã dẫn đến việc loại bỏ tất cả các giới hạn sản xuất hiện có, làm tăng sản lượng toàn cầu hàng triệu thùng mỗi ngày.
[Cú sốc giá dầu: Tương lai khó khăn của doanh nghiệp dầu đá phiến Mỹ]
Động thái đó, cùng với mức dầu đá phiến kỷ lục của Mỹ, đến vào đúng lúc các quốc gia trên thế giới bắt đầu cấm đi lại và đóng cửa các doanh nghiệp, khiến nhu cầu nhiên liệu biến mất gần như ngay lập tức.
Nhà phân tích Nicholas Hyett của Hargreaves Lansdown cho rằng chính sự kết hợp này đã làm tê liệt giá cả: “Trong một sự biến động giá bình thường, bạn có thể chứng kiến cú sốc về mặt này hoặc mặt khác. Chưa từng có tiền lệ cả hai xảy ra cùng một lúc.”
Mặc dù có nhiều nỗ lực nhằm khắc phục giá dầu sụt giảm, đỉnh điểm là thỏa thuận giữa Nga và Saudi Arabia về cắt giảm sản lượng 9,7 triệu thùng mỗi ngày - 1/10 nguồn cung hàng ngày của thế giới - phần dư thừa vẫn còn rất lớn.
Theo dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, nhu cầu về dầu sẽ giảm 29 triệu thùng mỗi ngày chỉ trong tháng 6/2020, có nghĩa là dự trữ sẽ tiếp tục tăng bất chấp các biện pháp.
Điều này sẽ còn phức tạp hơn bởi thực tế sẽ mất thời gian để thực hiện việc cắt giảm sản lượng cần thiết, và cũng sẽ khó áp dụng.
Thêm vào đó, theo trang mạng marketwatch, hai trong số những vấn đề then chốt mà các nhà đầu tư cần cân nhắc là ngày càng thiếu kho chứa dầu thô và giá khí đốt cũng rẻ chưa từng thấy.
Cuối tuần trước, giá khí đốt tại một số bang của Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 10 năm.
Liệu giá dầu có phục hồi?
Để giá bắt đầu tăng, những kho dự trữ này trước tiên cần được sử dụng hết (cạn kiệt) - và cho đến khi nền kinh tế toàn cầu bắt đầu hoạt động trở lại, khó có thể thấy điều đó sẽ xảy ra như thế nào.
Cơ sở lọc dầu Wilmington của Mỹ ở Los Angeles, California, ngày 21/4/2020. (Nguồn: AFP/TTXVN) Theo công ty tư vấn độc lập Rystad Energy, nhu cầu về nhiên liệu máy bay và đường bộ, chiếm 50% tổng nhu cầu xăng dầu hóa lỏng, lần lượt đã giảm 4,5 triệu và 3,6 triệu thùng mỗi ngày chỉ trong tháng 4/2020.
Tương tự, tại Mỹ, Cơ quan Tình báo kinh tế (EIU) cho biết trữ lượng dầu thô đã đạt tới 504 triệu thùng, mức cao nhất kể từ năm 2017, mặc dù sản lượng bắt đầu chậm lại.
Ngay cả khi nhu cầu bắt đầu phục hồi, tất cả các bằng chứng dường như đang hướng đến một cuộc suy thoái toàn cầu, mà theo Hyett có nghĩa là “nhu cầu sẽ vẫn sa sút trong một thời gian dài.”
Theo dự báo của EIU, giá sẽ dao động ở mức trung bình 36 USD/1 thùng cho năm 2020 nói chung, do nhu cầu yếu.
Theo Cailin Birch, nhà kinh tế toàn cầu của EIU, các nhà lãnh đạo thế giới “bị trói tay” khi đề cập các giải pháp khác để tăng giá dầu: “Khó mà tưởng tượng bất kỳ biện pháp hay sự kiện nào khác có thể làm tăng giá dầu. Hiện tại, thị trường dầu mỏ đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt nghiêm trọng chống Iran, một cuộc xung đột ở Libya đã ngăn chặn hiệu quả việc sản xuất dầu mỏ, một cuộc khủng hoảng chính trị và kinh tế bám rễ ở Venezuela, và danh sách này còn kéo dài.”
Ông nói thêm: “Không gì trong số này đủ để nâng giá dầu khi đối mặt với nhu cầu yếu. Nền kinh tế toàn cầu sẽ phải bắt đầu phục hồi mạnh mẽ, dựa trên các kho dự trữ dầu có sẵn, trước khi giá chứng kiến sự tăng trưởng bền vững."
Hậu quả của giá dầu quá thấp là gì?
Đối với các nhà sản xuất, sự sụp đổ giá dầu cũng đặt ra một số câu hỏi hiện sinh.
Các tập đoàn dầu mỏ lớn như BP và Shell đã áp dụng chiến lược cắt giảm chi tiêu và làm chậm sản xuất để giải quyết tình trạng dư thừa nguồn cung. Tuy nhiên, theo Hyett, biện pháp này sẽ chỉ hoạt động trong thời gian ngắn:
“Sẽ đến lúc họ sẽ phải lựa chọn giữa các kế hoạch năng lượng phát thải khí gây ô nhiễm đắt đỏ của mình và tiếp tục trả cổ tức của họ."
Mặc dù các nhà phân tích của Jefferies chỉ ra rằng ngay cả với mức giá 30 USD/ thùng, các công ty dầu mỏ vẫn có thể tiếp tục trả cổ tức trong suốt năm 2021, cuộc khủng hoảng có thể kết thúc một phép thử nghiêm trọng về các ưu tiên dài hạn của công ty.
Ngoài ra, Hyett nói, điều đó có thể tác động rất lớn đến các thị trường rộng hơn. Các khoản thanh toán cổ tức của Shell và BP, cùng với các khoản thanh toán của GSK, Astrazeneca, British American Tobacco và Imperial Brands, chiếm 50% tổng số thanh toán FTSE 100.
Do đó, nếu BP và Shell cắt giảm cổ tức của họ, Hyett nói, “thu nhập của FTSE sẽ bị giảm đáng kể."
Giá dầu giảm mạnh cũng có thể giáng một đòn mạnh vào lưu vực Biển Bắc, với khoản đầu tư mới đắt đỏ sẽ cạn kiệt trong những tháng tới.
Theo tập đoàn dầu khí Anh, các nhà khai thác có thể cắt giảm đầu tư tới 30% đầu tư của họ trong năm nay xuống còn 4,5 tỷ bảng khi doanh thu giảm một nửa.
Do đó, cơ quan này cảnh cảnh báo, hàng trăm nghìn việc làm có thể bị mất./.
