Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn trung bình nhiều năm từ tháng 7-9/2022.
Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ tháng 6-9/2022.
Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ, lượng mưa có xu hướng gia tăng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh, thành phố miền Trung trong tháng 10-11/2022.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia lưu ý năm 2022 khả năng sẽ có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cảnh báo ngày 29-30/5 chủ yếu là mưa dông xảy ra vào buổi chiều tối ở các khu vực Bắc Bộ (tập trung ở khu vực Tây Bắc, các tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang) và miền Đông Nam Bộ.
Trong những ngày tới, mưa dông và mưa lớn cục bộ liên tục xảy ra rải rác ở vùng núi và trung du Bắc Bộ.
Do vậy cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong mưa dông. Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông.
Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21/5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên. Tuy nhiên, đợt mưa diện rộng lần này có cường độ lớn, tổng lượng mưa phổ biến từ 100-250mm.
Một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỷ lục; tại Tam Đảo lượng mưa 4 ngày lên tới 808mm, đây là lượng mưa cao nhất trong tháng 5 từ trước tới giờ.
Trong hai ngày 23 và 24/5, khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có Thủ đô Hà Nội) đã có mưa rất lớn, lượng mưa phổ biến từ 250-300mm.
Tổng lượng mưa hai ngày một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.
Trong ngày 23/5, khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày.
Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm/ngày ghi nhận vào ngày 25/8/2003.
[Mưa lớn tại nhiều khu vực, nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất]
Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc Bộ xảy ra vào ngày 23-26/5/2016.
Hiện tượng La Nina (bé Hài Đồng nữ - là hiện tượng lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương lạnh đi dị thường) được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022.
Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm, La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Tiếp tục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai
Để tiếp tục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai đề nghị các tỉnh, thành phố Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ tổ chức thực hiện theo công văn số 272/VPTT ngày 20/5 của Văn phòng Thường trực.
Các tỉnh, thành phố từ Bình Định đến Cà Mau thông báo đến các chủ phương tiện, tàu thuyền trên biển tin cảnh báo mưa dông, sóng to, gió lớn trên biển.
Các tỉnh, thành phố thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long theo dõi sát tình hình dòng chảy thượng nguồn sông Mekong để chủ động ứng phó và điều chỉnh sản xuất phù hợp.
Các địa phương tổ chức trực ban nghiêm túc, thường xuyên báo cáo về Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai và Văn phòng Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn
Theo Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai và phóng viên TTXVN tại các địa phương, mưa lớn từ 21-29/5 đã gây thiệt hại nghiêm trọng tại các địa phương.
Mưa lớn tại tỉnh Cao Bằng đã làm 1 người chết do sạt lở đất; 2 ngôi nhà bị ảnh hưởng, 213,24 ha ngô bị ngập nước và đổ gẫy (huyện Hà Quảng và huyện Bảo Lâm).
Tuyến đường giao thông nông thôn bị sạt lở đất đá ở các thôn Lũng Nặm-Lũng Tắc, xã Lũng Nặm; tuyến Lũng Tú-Trường Hà, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng; một cầu tạm bị cuốn trôi.
Chiều 29/5, mưa lớn trút xuống Hà Nội kèm theo dông và gió mạnh, sấm chớp. Theo số liệu từ Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thoát nước Hà Nội, nhiều nơi ghi nhận lượng mưa trên 100 mm chỉ trong vòng hai giờ (13 giờ 50 đến 15 giờ 50).
Ghi nhận tại thời điểm 16 giờ ngày 29/5, quận Cầu Giấy có lượng mưa lớn nhất thành phố là 172,6mm. Tiếp đến quận: Tây Hồ 152,5mm; Hoàng Mai 132,7mm; Ba Đình 102,7mm; Thanh Xuân 101,5mm; Nam Từ Liêm 91,6mm; Hai Bà Trưng 87,3mm; Đống Đa 78,7mm...
Mưa với cường độ lớn, diện rộng nên xuất hiện tình trạng úng ngập tại nhiều tuyến phố, có điểm ngập khá sâu từ 20cm đến xấp xỉ 90cm, nhiều phương tiện xe máy, ôtô đã bị chết máy do ngập nước, đi lại khó khăn.
Nhiều hộ dân ven điểm ngập đã dùng những vật liệu để chặn nước mưa chảy vào trong nhà.
Do mưa lớn, nhiều tuyến phố bị ngập nên đã xảy ra ắc tắc cục bộ tại một số khu vực. Điển hình Đại lộ Thăng Long hướng từ Ba Vì vào nội thành bị tắc cứng, phương tiện đang xếp thành hàng dài trên đường, do nhiều chủ phương tiện không dám đi qua chỗ úng ngập tại khu vực quận Nam Từ Liêm, Cầu Giấy.
Thông tin từ Tổng cục phòng, chống thiên tai, mưa lũ khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trong những ngày qua đã làm 6 người chết, 6 người bị thương; 512 nhà hư hỏng, di dời khẩn cấp; 26.767ha lúa, hoa màu ngập, 922ha thủy sản thiệt hại; 26.302 con gia súc, gia cầm chết, cuốn trôi; 39.382m3 đất, đá sạt lở, 10 cầu dân sinh bị hư hỏng, cuốn trôi.
Tuyến đường Hồ Chí Minh, đoạn qua tổ dân phố Phố Núi thị trấn Chợ Chu, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên xảy ra sạt lở đất đá từ trên núi Nản xuống đường làm hư hỏng, sụt lún mặt đường.
Hiện trên núi nhiều đá tảng kích thước lớn có nguy cơ lăn xuống dưới, có thể ảnh hưởng trực các hộ dân trong khu vực.
Ủy ban Nhân dân huyện Định Hóa đã họp khẩn và thống nhất phương án di dời ngay lập tức 6 hộ dân với 22 nhân khẩu đến nơi cách xa khu vực nguy hiểm.
Hiện chính quyền các địa phương đã và đang chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hỗ trợ, giúp đỡ người dân trong việc tiếp tục ứng phó với diễn biến thiên tai và khắc phục hậu quả mưa lũ để ổn định cuộc sống và sản xuất của nhân dân./.