Theo phóng viên TTXVN tại Pháp, trên khuôn viên trung tâm không gian lịch sử tại Vernon, vùng Normandie, Pháp đang đẩy nhanh "canh bạc" chiến lược về chủ quyền công nghệ: phát triển tên lửa tái sử dụng châu Âu nhằm thu hẹp khoảng cách ngày càng lớn với Mỹ, đặc biệt là SpaceX.
Dự án mũi nhọn là Maia - tên lửa cỡ nhỏ do MaiaSpace - công ty con hoạt động độc lập của ArianeGroup và là đơn vị chế tạo tên lửa Ariane 6 - phát triển.
Khoảng cách hai bờ Đại Tây Dương hiện rất rõ rệt. Năm 2025, các tên lửa châu Âu chỉ thực hiện 7 sứ mệnh phóng (4 Ariane 6 và 3 Vega C), trong khi Falcon 9 của SpaceX dự kiến lập kỷ lục mới với 167 chuyến bay trong năm, vượt mốc 500 lần phóng kể từ năm 2006. Thực tế này thúc đẩy Pháp và châu Âu phải thay đổi cách tiếp cận.
Thành lập năm 2022, MaiaSpace đặt mục tiêu phát triển tên lửa tái sử dụng đầu tiên của châu Âu có năng lực cạnh tranh về chi phí và thời gian. Công ty hiện có 330 nhân sự, trong đó 90% là kỹ sư.
Theo Tổng giám đốc Yohann Leroy, mục tiêu là “phát triển tên lửa nhanh gấp đôi và rẻ hơn gấp 3 so với mô hình truyền thống”, bằng phương pháp “test & learn” - thử nghiệm liên tục và cải tiến nhanh, thay vì phụ thuộc chủ yếu vào mô phỏng trên máy tính.
Tại Vernon, nơi từng đặt Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Đạn đạo và Khí động học (LRBA) từ năm 1946, những dấu tích lịch sử của ngành hàng không - vũ trụ Pháp vẫn hiện diện. Trong các xưởng lớn, nguyên mẫu Maia đã được lắp ráp với hai tầng bằng thép đường kính 3,5 m.
Hệ thống thử nghiệm mang những tên gọi đặc trưng như “tire-bouchon” (thiết bị thử lực xoắn) hay “casse-pipe” (máy ép thử tải) dùng để kiểm tra khả năng chịu lực, tách tầng và độ bền kết cấu. Maia sẽ sử dụng động cơ Prometheus - loại động cơ chi phí thấp, có khả năng tái khởi động, do ArianeGroup phát triển.
Năm 2026 được xem là mốc then chốt, với chuyến bay đầu tiên dự kiến diễn ra vào cuối năm. Đây sẽ là chuyến bay cận quỹ đạo, đạt độ cao trên 100 km, chưa mang vệ tinh.
Chuyến bay thương mại đầu tiên dự kiến năm 2027, mở ra giai đoạn khai thác với tải trọng tối đa 4 tấn lên quỹ đạo thấp. Phiên bản tái sử dụng, với khả năng thu hồi tầng 1 trên sà lan ngoài khơi French Guiana, dự kiến đưa vào hoạt động từ năm 2028.
Chiến lược chi phí thấp là điểm nhấn của Maia, với mục tiêu cạnh tranh trực tiếp với mức giá 6.700 USD/kg của SpaceX trong các chuyến bay chia sẻ. Để đạt được điều này, MaiaSpace lựa chọn thiết kế đơn giản, sử dụng thép thay vì vật liệu composite đắt tiền, mua động cơ “trên kệ” và tận dụng các công nghệ sẵn có từ chương trình Themis của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA).
Về tài chính, MaiaSpace đã nhận 125 triệu euro (147 triệu USD) đầu tư từ hai cổ đông của ArianeGroup là Airbus và Safran. Công ty cũng là một trong những đơn vị thắng thầu giai đoạn đầu của chương trình phát triển các tên lửa phóng cỡ nhỏ của ESA, cạnh tranh với các công ty khởi nghiệp như Isar Aerospace, RFA Augsburg, PLD Space và Orbex. Tại Pháp, MaiaSpace còn được hỗ trợ theo cơ chế “trả tiền theo kết quả” của chương trình France 2030.
Trong bối cảnh cạnh tranh nội khối ngày càng gay gắt, đặc biệt với tham vọng của Đức trong lĩnh vực không gian, MaiaSpace không chỉ là một dự án công nghiệp, mà còn là biểu tượng cho nỗ lực duy trì quyền tiếp cận độc lập của Pháp và châu Âu vào không gian. Thành công hay thất bại của Maia sẽ có ý nghĩa vượt ra ngoài một vụ phóng, định hình vị thế châu Âu trong cuộc đua không gian thế kỷ XXI./.
Vụ phóng thương mại đầu tiên tên lửa đẩy hạng nặng mới nhất của châu Âu
Arianespace thông báo tên lửa đẩy hạng nặng mới nhất của châu Âu - Ariane 6 - đã hoàn tất thành công vụ phóng thương mại đầu tiên, qua đó đưa một vệ tinh vào quỹ đạo.
