Các công ty lớn ở Nhật Bản dự kiến sẽ có một đợt tăng lương nữa trong năm 2024, sau đợt tăng lương mạnh trong năm nay. Những động thái này được kỳ vọng sẽ cải thiện sức chi tiêu của các hộ gia đình và tạo điều kiện cần thiết để Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) rút lại chính sách tiền tệ siêu lỏng.
Những dấu hiệu mới từ các doanh nghiệp, tổ chức công đoàn và giới chuyên gia kinh tế cho thấy sức ép về nhân công và chi phí sẽ duy trì cho tới cuộc đàm phán tiền lương chủ chốt ở nước này vào mùa Xuân 2024.
Những yếu tố trên đã mở đường cho đợt tăng lương của năm nay, đợt tăng lương mạnh nhất ở Nhật Bản trong hơn 30 năm qua.
Chẳng hạn như hãng sản xuất đồ uống Suntory Holdings dự định đề nghị mức tăng lương tháng bình quân 7% cho 7.000 nhân viên trong năm 2024, đánh dấu năm tăng lương thứ hai liên tiếp để giữ chân người lao động, nhất là lao động trình độ cao, trong bối cảnh thị trường lao động thắt chặt và bù đắp sinh hoạt phí cho người lao động trong bối cảnh lạm phát leo thang.
Đồng yen Nhật tiếp tục gặp áp lực, thị trường chờ đợi sự can thiệp của BoJ
Phiên 14/11, đồng USD có lúc được giao dịch ở mức 151,68 yen đổi 1 USD. Nếu phá vỡ mức 151,94 yen đổi 1 USD của năm ngoái, tỷ giá đồng USD so với đồng yen sẽ xác lập mức cao mới trong 33 năm qua.
Công ty bảo hiểm nhân thọ Meiji Yasuda Life Insurance dự định tăng lương trung bình 7% cho khoảng 10.000 nhân viên từ tháng 4/2024 trở đi. Hãng bán lẻ hàng điện tử Bic Camera cũng dự kiến tăng lương tới 16% cho 4.600 nhân viên làm việc toàn thời gian.
Hãng tin Reuters dẫn lời Giám đốc điều hành Suntory, ông Takeshi Niinami, cho hay những gì đang diễn ra là sự dịch chuyển lớn về mô hình từ giảm phát sang lạm phát. Ông Takeshi Niinami cũng là một thành viên hội đồng cố vấn kinh tế cấp cao của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida.
Với bối cảnh thay đổi nhanh chóng như vậy, những doanh nghiệp nhanh chóng tăng lương sẽ có được sức cạnh tranh tốt hơn.
Những tuyên bố như vậy được đưa ra trong bối cảnh ông Kishida gia tăng áp lực để doanh nghiệp Nhật tăng lương, qua đó giúp các hộ gia đình ở nước này thích nghi với sự gia tăng của chi phí sinh hoạt.
Việc tiền lương tăng hai năm liên tiếp cũng sẽ mang lại cho Thống đốc BoJ Kazuo Ueda một trong những tiền đề cần thiết để rút lại chính sách tiền tệ siêu lỏng mà ngân hàng này đã theo đuổi suốt 10 năm qua để kích thích nền kinh tế. Tiền đề đó là sự tăng trưởng tiền lương bền vững.
Giáo sư Hisashi Yamada thuộc Đại học Hosei nhận định sự kết hợp giữa tình trạng khan hiếm lao động kinh niên và lạm phát dai dẳng sẽ khiến cuộc đàm phán tiền lương năm tới đi đến kết quả là mức tăng lương tương tự, thậm chí tăng nhiều hơn so với năm nay. Giáo sư Hisashi Yamada là một chuyên gia về lao động việc làm.
Dữ liệu từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy tiền lương hầu như không tăng ở Nhật Bản trong khoảng 30 năm qua do nước này ở trong tình trạng giảm phát liên miên và triển vọng tăng trưởng kinh tế trì trệ kéo dài khiến doanh nghiệp ngại tăng lương.
Tình hình bắt đầu thay đổi khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn do đại dịch COVID-19 và xung đột tại Ukraine gây ra, dẫn tới giá nguyên vật liệu thô tăng vọt, buộc doanh nghiệp phải đẩy phần chi phí gia tăng cho người tiêu dùng.
Lạm phát ở Nhật Bản đã cao hơn mục tiêu 2% của BoJ trong hơn một năm qua, khiến các công ty đối mặt với sức ép chưa từng thấy phải tăng lương để giữ chân và thu hút người lao động có kỹ năng cao.
Liên minh công đoàn lớn nhất Nhật Bản Rengo trong năm nay đã đưa ra yêu cầu tăng lương “khoảng 5%”, dẫn tới mức tăng lương trung bình 3,58% tại các công ty lớn của nước này. Do đó, Rengo tuyên bố sẽ yêu cầu tăng lương “5% hoặc cao hơn” trong năm 2024.
Một tổ chức công đoàn lớn khác là UA Zensen, đại diện cho lao động trong ngành dịch vụ và lao động làm việc bán thời gian, cho biết sẽ yêu cầu tăng lương 6% trong năm 2024, bằng với yêu cầu đưa ra trong năm nay.
6 trong số 10 chuyên gia kinh tế tham gia khảo sát của hãng tin Reuters (Vương quốc Anh) dự báo mức tăng lương ở Nhật Bản trong năm 2024 sẽ bằng hoặc vượt mức tăng của năm 2023.
Mặc dù tăng lương là một mục tiêu khó đạt được đối với các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản trong nhiều thập niên, nhưng sức ép chi phí sinh hoạt gần đây ở nước này đã làm gia tăng tính cấp bách của vấn đề.
Đối mặt với tỷ lệ ủng hộ sụt giảm, ông Kishida đã cam kết đạt được một năm tăng lương nữa và tránh tình trạng kinh tế trì trệ mà Nhật Bản đã trải qua từ cuối những năm 1990 cho tới đầu những năm 2000.
Tuần trước, ông Kishida kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp tăng lương mạnh hơn vào năm 2024. Ông đã đưa ra các biện pháp trợ cấp và hỗ trợ thuế đối với doanh nghiệp có mức tăng lương lớn cho người lao động.
Một năm tăng lương mạnh nữa sẽ giúp BoJ có tiền đề để tiến tới chấm dứt chính sách tiền tệ gây tranh cãi. Thị trường đang đặt cược rằng BoJ có thể chấm dứt lãi suất âm vào khoảng tháng 4/2024, khi tình hình tiền lương trở nên rõ ràng hơn. Một động thái như vậy có thể đưa tỷ giá đồng yen Nhật hồi phục sau khi giảm mạnh trong năm nay./.
