Bãi chứa Container hàng hóa tại Tân Cảng Cát Lái. (Ảnh: Hồng Đạt/TXVN) Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh tập trung triển khai chuỗi kế hoạch tổng thể phát triển ngành logistics đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Theo kế hoạch, hai điểm nghẽn lớn được xác định đang cản trở ngành logistics thành phố là hạ tầng logistics và phát triển nguồn nhân lực.
Đây là thông tin được ghi nhận tại Diễn đàn Logistics Thành phố Hồ Chí Minh lần 1 năm 2022 (HCMC Log 2022) do Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh, trường Đại học Hoa Sen và Hiệp hội Logistics Thành phố Hồ Chí Minh (HLA) phối hợp tổ chức chiều ngày 30/9.
Tại Diễn đàn, bà Phan Thị Thắng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho hay trong quá trình xây dựng chính sách và phát triển kinh tế, Thành phố Hồ Chí Minh xác định logistics là một ngành rất quan trọng, có tác động đến sự phát triển bền vững, lâu dài cho tăng trưởng kinh tế thành phố. Đến nay, thành phố đã định hình được hướng đi và đang tập trung triển khai nhiệm vụ trọng tâm của ngành logistics như hình thành các trung tâm logistics, phát triển nguồn nhân lực...
Bà Phan Thị Thắng cũng chỉ ra hạ tầng giao thông, Thành phố Hồ Chí Minh có thế mạnh về vị trí địa lý khi nằm giữa các trục giao thông Bắc-Nam, Đông-Tây nên trở thành trung tâm lưu chuyển hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu cho khu vực các tỉnh phía Nam, nhưng hiện tại hệ thống đường giao thông chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của thành phố. Đặc biệt, những tuyến đường vành đai kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh Đông-Tây Nam bộ triển khai còn chậm dẫn đến hoạt động giao thương chưa tương xứng với tiềm năng khu vực phía Nam.
[TP.HCM: Quy hoạch phát triển ngành logistics tại thành phố Thủ Đức]
Về phát triển mạng lưới trung tâm logistics, hiện chỉ có trung tâm logistics Khu Công nghệ cao (6ha) đang trong giai đoạn lựa chọn nhà đầu tư để triển khai xây dựng. Riêng những trung tâm logistics còn lại chủ yếu ở giai đoạn lập quy hoạch phân khu (1/2000) hoặc một số dự án “tương tự trung tâm logistics” như kho lạnh ở khu công nghiệp Vĩnh Lộc, kho thương mại điện tử ở huyện Củ Chi… đang được doanh nghiệp triển khai xây dựng.
Đối với phát triển nguồn nhân lực, Thành phố Hồ Chí Minh là nơi tập trung đến 54% tổng số doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp của cả nước nên thành phố là môi trường hành nghề logistics lớn nhất nước, cung cấp nhân lực logistics cho nhiều tỉnh, thành phó trong cả nước. Tuy nhiên, kết quả đánh giá về hiện trạng công tác đào tạo thì mối liên kết giữa hệ thống trường đào tạo với doanh nghiệp logsitics còn chưa chặt chẽ, thiếu sự tương tác, kết nối để nắm bắt nhu cầu từ đào tạo đến đầu ra phục vụ cho ngành.
Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp thành phố đạt 15% vào năm 2025 và đạt 20% vào năm 2030. Bên cạnh đó, tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP thành phố đến năm 2025 đạt 10% và đến năm 2030 đạt 12%, góp phần kéo giảm chi phí logistics cả nước so với GDP quốc gia đến năm 2025 còn khoảng 10-15%...
Để tìm giải pháp gỡ điểm nghẽn logistics và đảm bảo những mục tiêu đề ra, ông Lê Huỳnh Minh Tú, Phó giám đốc Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng cần tiếp cận logistics ở góc độ tổng thể với đa dịch vụ vận tải, kho bãi, đóng gói, kiểm định, giao nhận hàng hóa… trong chuỗi cung ứng từ khâu chuyên chở nguyên vật liệu đến từng nhà máy sản xuất... cho đến vận chuyển toàn bộ sản phẩm đến tay người tiêu dùng.
Hay nói cách khác, logistics là “mạch máu” kết nối chuỗi sản xuất - lưu thông hàng hóa trong nước và giao thương với thị trường thế giới. Đồng thời, nếu bản chất của logistics là tối ưu hóa hệ thống dòng lưu chuyển hàng hóa qua nhiều công đoạn thì công nghệ thông tin chính là "chìa khóa" liên kết và tối ưu hóa từng công đoạn, dịch vụ logistics cụ thể.
Bốc dỡ hàng hóa tại cảng Tân Cảng Cái Cui, thành phố Cần Thơ. (Ảnh: Thanh Liêm/TTXVN) Theo ông Nguyễn Quang Trung, chuyên gia của Đại học Kinh tế-Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh, trong sự phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số, logistics điện tử (e-logistics) ngày càng thể hiện rõ tầm quan trọng không thể thay thế. Do đó, đầu tư phát triển hạ tầng logistics và hạ tầng công nghệ thông tin nhằm thúc đẩy phát triển e-logistics là cấp thiết nên phải kiến tạo cơ chế, chính sách và môi trường đón đầu công nghệ e-logistics trong chính sách phát triển logistics của Thành phố Hồ Chí Minh kết nối vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Mục tiêu logistics là tính hiệu quả cùng với tiết kiệm chi phí, còn đối với e-logistics là tính hiệu quả từ tốc độ, sự minh bạch và tin cậy. Với e-logistics, nhu cầu vận chuyển thiếu ổn định và cũng không thể dự đoán được do số lượng khách hàng rất lớn, nhưng trong trường hợp logistics truyền thống thì nhu cầu về lô hàng có thể dự đoán được.
Đại diện một số sở, ngành, hiệp hội, đơn vị xúc tiến thương mại, đầu tư... cũng đánh giá, trong điều kiện hiện nay khi cả nước nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng đang bước vào thời kỳ mới - thời kỳ hội nhập sâu rộng hơn về kinh tế. Đặc biệt, Việt Nam đã ký kết, tham gia nhiều Hiệp định Thương mại tự do (FTA); trong đó, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA)... là những FTA thế hệ mới với nội dung toàn diện và sâu sắc hơn.
Thực thi các FTA chính là quá trình gỡ bỏ dần những rào cản thuế quan và phi thuế quan, mang đến kỳ vọng mở rộng thị trường cho cả xuất khẩu nhập khẩu và phân phối nội địa. Thị trường thương mại tự do gia tăng vừa tạo ra những nhu cầu, vừa tạo ra các động lực cho sự phát triển của dịch vụ logistics và ngược lại logistics chính là nền tảng “bệ đỡ” cho sự tăng trưởng của kinh tế, đầu tư, thương mại...
Ngành dịch vụ logistics đang phát triển nhanh và mạnh tại Việt Nam theo sự tăng trưởng của xuất nhập khẩu cũng như dịch vụ bán lẻ, phân phối nội địa. Vì vậy, muốn nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện tính cạnh tranh, cắt giảm chi phí, giá thành... doanh nghiệp phải sử dụng và ứng dụng công nghệ vào hoạt động logistics, còn các địa phương và quốc gia phải quy hoạch ngành phát triển bền vững./.
