Nhiều doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. (Ảnh: Vietnam+) Mặc dù tăng khá mạnh trở lại trong hai tháng gần đây nhưng do tác động của dịch COVID-19 nên xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2020 đã giảm 1,1% so với cùng kỳ năm trước.
Các nhóm hàng xuất khẩu chính đều đi xuống
Theo đại diện Bộ Công Thương, trong những tháng đầu năm khi dịch COVID-19 khởi phát tại Trung Quốc đã làm gián đoạn một số hoạt động thương mại giữa Việt Nam với thị trường này, đặc biệt là xuất khẩu hàng nông, thủy sản và nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất trong nước.
[Kích hoạt các Chương trình kích cầu tiêu dùng và Tháng khuyến mại]
Tuy nhiên, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam chỉ thực sự bị tác động mạnh trong quý II/2020 sau khi dịch COVID-19 lây lan mạnh trên phạm vi toàn cầu, trong đó có các đối tác thương mại lớn của Việt Nam như: Mỹ, EU, Nhật Bản, ASEAN…
Hơn nữa, việc thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh như hạn chế đi lại, đóng cửa biên giới và sân bay... tại nhiều quốc gia đã gây ra sự gián đoạn chuỗi thương mại toàn cầu, nhu cầu tiêu dùng suy giảm.
Thống kê của Bộ Công Thương cho thấy kim ngạch xuất khẩu quý 2/2020 giảm 8,3% so với quý I/2020 và giảm 9% so với quý II/2019. Còn tính chung 6 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu của cả nước ước đạt 121,2 tỷ USD, giảm 1,1% so với cùng kỳ năm trước.
Đáng chú ý, xuất khẩu các nhóm hàng đều sụt giảm so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhóm hàng nông, lâm thủy sản 6 tháng ước đạt 11,7 tỷ USD, giảm 4,4% so với cùng kỳ; nhóm hàng công nghiệp chế biến ước đạt 101,6 tỷ USD, giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước và nhóm hàng nhiên liệu khoáng sản sụt giảm tới 35,8%, ước đạt 1,5 tỷ USD.
- Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm:
Tuy vậy, việc Việt Nam sớm kiểm soát được dịch bệnh và các nước châu Âu, Mỹ dần mở cửa trở lại từ cuối tháng 4 đầu tháng 5/2020 khiến hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu của Việt Nam đang phục hồi khá nhanh trở lại.
Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sau khi giảm mạnh xuống còn 17,58 tỷ USD trong tháng 4/2020 đã tăng lần lượt là 9,1% và 9,5% trong tháng 5/2020 và tháng 6/2020.
Tận dụng cơ hội từ hiệp định EVFTA
Có thể thấy, dịch bệnh COVID-19 vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả trên phạm vi toàn cầu đã ảnh hưởng không nhỏ tới các hoạt động kinh tế, đặc biệt là hoạt động thương mại của Việt Nam với nhiều đối tác.
Ước tính của Bộ Công Thương trong nửa đầu năm xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN giảm 14% so với cùng kỳ 2019. Ngoài ra, xuất khẩu sang thị trường EU giảm 8,8% còn xuất khẩu sang Nhật Bản giảm 2,3%.
Bù lại, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 19,5 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước, trong khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt 30,3 tỷ USD, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, xuất khẩu sang các thị trường các nước thành viên CPTPP cũng ghi nhận mức tăng trưởng tích cực, đơn cử xuất khẩu sang Australia tăng 2,3%; Chile tăng 1,6% và Mexico tăng 2,6%.
Ở chiều ngược lại, trong 6 tháng đầu năm 2020, cả nước đã chi khoảng 117,17 tỷ USD để nhập khẩu hàng hóa phục vụ sản xuất và tiêu dùng (giảm 3% so với cùng kỳ năm trước.)
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng, nhập khẩu các mặt hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất đang tăng khá mạnh trở lại trong tháng Sáu, điều này cho thấy các doanh nghiệp trong nước đang bắt đầu đẩy nhanh quá trình hồi phục.
Như vậy, tính chung 6 tháng năm 2020, Việt Nam tiếp tục xuất siêu 4,03 tỷ USD cao hơn nhiều so với con số xuất siêu 1,72 tỷ USD của cùng kỳ năm 2019.
Để hoàn thành các mục tiêu đề ra từ đầu năm, nhiều giải pháp thúc đẩy xuất khẩu đã và đang được Bộ Công Thương triển khai, trong đó các hoạt động xúc tiến thương mại trực tuyến đang là giải pháp tối ưu và đem lại nhiều kết quả tích cực.
Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho hay trong bối cảnh dịch COVID-19, Bộ Công Thương đã kết hợp với các địa phương của Trung Quốc tổ chức 3 hội nghị giao thương trực tuyến nhằm giúp nông sản, thực phẩm Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường này.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đã tổ chức hội nghị trực tuyến với Ấn Độ và tổ chức Hội nghị giao thương trực tuyến sản phẩm tiêu dùng Việt Nam - Nhật Bản 2020 vào cuối tháng 6/2020.
Hoạt động giao thương, kích cầu tiêu dùng giai đoạn hậu COVID-19. (Ảnh: Vietnam+) Trong khi đó, các cam kết cắt giảm thuế quan ngay khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) sắp có hiệu lực dự báo sẽ là đòn bẩy quan trọng để thu hút đơn hàng xuất khẩu nhiều mặt hàng chủ lực của Việt Nam trong thời gian tới.
Tuy nhiên, để tận dụng hết các ưu thế của hiệp định này, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh đề nghị các bộ, ngành, địa phương cùng phối hợp để phổ biến về cơ chế, chính sách liên quan đến xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang thị trường EU; kịp thời có hướng dẫn, giải đáp về các quy định, tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn sản phẩm của EU giúp các doanh nghiệp có kế hoạch kinh doanh phù hợp, đáp ứng đúng yêu cầu của thị trường, qua đó nâng cao hiệu quả xuất khẩu trong thời gian tới.
“Doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội để có thêm khách hàng, đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu ngay khi dịch bệnh COVID-19 được khống chế tại các thị trường xuất khẩu chính,” lãnh đạo Bộ Công Thương lưu ý thêm/.
