Ảnh minh họa (Nguồn: AFP/TTXVN) Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất thiết lập "các tuyến đường đoàn kết" để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp của Ukraine mà không đi qua Biển Đen.
Trong chuyến thăm bất ngờ đến thành phố Odessa hôm 9/5, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel đã tận mắt chứng kiến các silo chứa đầy ngũ cốc, lúa mỳ và ngô chuẩn bị cho xuất khẩu nhưng vẫn nằm trong kho, do bị phong tỏa đường vận chuyển.
“Thành phố này đóng vai trò quan trọng trong an ninh lương thực toàn cầu. Có hàng triệu tấn thực phẩm đang tiếp tục bị phong tỏa ở đây,” Chủ tịch Hội đồng châu Âu nhấn mạnh.
Một số sáng kiến đã được đưa ra, đặc biệt là từ Pháp, để tránh một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Các nhà lãnh đạo của Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) hôm 8/5 đã cam kết “sẽ tăng cường nỗ lực giúp Ukraine tiếp tục sản xuất cho vụ thu hoạch tiếp theo và tiếp tục xuất khẩu, bao gồm cả thông qua các tuyến đường thay thế.”
Về phần mình, EC xác định những con đường thiết thực và thực tế để giúp Ukraine xuất khẩu những sản phẩm nông nghiệp hiện đang bị tắc lại do xung đột. EC kêu gọi các công ty vận tải cung cấp thêm phương tiện, xe tải và đầu máy vận chuyển hàng hóa.
Chính EC sẽ thiết lập một nền tảng hậu cần phù hợp để phân bổ các nguồn lực vận tải miễn phí nhằm đáp ứng các nhu cầu. Theo EC, cần ưu tiên các lô hàng xuất khẩu nông sản của Ukraine và các nhà quản lý cơ sở hạ tầng cần bố trí tuyến đường cho những lô hàng xuất này.
Trước khi xảy ra xung đột Nga-Ukraine từ ngày 24/2 vừa qua, 90% ngũ cốc và dầu hướng dương được vận chuyển qua các cảng Ukraine qua Biển Đen, 1/3 sản phẩm nông nghiệp được vận chuyển qua tuyến đường này sang Liên minh châu Âu (EU) và tỷ trọng tương tự sang Trung Quốc và châu Phi.
Mở “làn xanh”
Để mở “làn xanh” cho hàng hóa từ Ukraine, cách tốt nhất là cung cấp các giải pháp về hậu cần cho những tàu vận tải không còn có thể rời nước này bằng thuyền từ các cảng ở miền Nam và miền Đông. Do đó, cần phải "lọc sạch" những sản phẩm này bằng các phương tiện thay thế như đường bộ hoặc đường sắt, và loại bỏ những trở ngại.
Những "làn đường đoàn kết" này sẽ được lấy ý tưởng từ hệ thống “làn xanh” được thiết lập trong giai đoạn phong tỏa do dịch COVID-19 để duy trì lượng hàng hóa lưu thông vào thời điểm mà biên giới nội bộ của EU gần như bị đóng cửa hoặc bị gián đoạn bởi các xe chuyên chở xếp hàng dài. Theo một nguồn tin từ Ukraine, cách thức thông quan này đã được Chủ tịch EC đề cập vào ngày 8/4.
EC cũng đề xuất tạo ra một loại địa chính của các phương tiện giao thông có sẵn. Sau đó, đảm bảo sự phối hợp giữa các quốc gia thành viên EU và các nhà khai thác, hãng vận tải và đường sắt để có được năng lực vận tải cần thiết.
Vì khổ đường ray khác nhau ở Ukraine và EU, nên mục tiêu cũng là tăng khả năng chuyển sản phẩm từ loại toa xe này sang loại toa xe khác tại các nhà ga. EC cho biết sẽ phải xem các vị trí có sẵn và làm việc với các nhà khai thác, đồng thời tăng cường phương tiện lưu trữ.
[Xung đột Ukraine làm trầm trọng hơn rủi ro an ninh lương thực ở châu Á]
Trong một hội nghị của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hiệp quốc (FAO) ở Lodz, Ba Lan, Ủy viên châu Âu phụ trách nông nghiệp Janusz Wojciechowski đánh giá rằng "giải pháp chính" sẽ bao gồm việc thiết lập các hành lang hướng tới cảng Gdansk và Gdynia của Ba Lan ở biển Baltic. Tuy nhiên, đây không phải là cách duy nhất.
Trong trung và dài hạn, EC đề xuất tăng cường và tài trợ cho kết nối giữa các mạng lưới giao thông giữa Ukraine và châu Âu, với mục tiêu “tái thiết” Ukraine.
Giúp đỡ những người lái xe tải Ukraine
Vào cuối tháng Tư, EC đã đề xuất với các quốc gia thành viên và Nghị viện châu Âu (EP) dỡ bỏ hạn ngạch và thuế hải quan trong một năm đối với tất cả các mặt hàng xuất khẩu, công nghiệp và nông nghiệp của Ukraine.
EC hy vọng thủ tục lập pháp có thể được hoàn thành vào mùa Hè. EC cũng có ý định tự do hóa các điều kiện áp dụng cho xe tải Ukraine vận chuyển hàng hóa giữa Ukraine và EU. Vào cuối tháng Tư, 12 quốc gia thành viên đã dỡ bỏ các hạn chế đối với việc vận chuyển những hàng hóa này. Và việc công nhận giấy phép lái xe của Ukraine đã được lên kế hoạch.
Hôm 11/4, nghị sĩ Ukraine Lesia Vasylenko viết trên mạng Twitter cho biết hơn 70 tàu chở hàng đang bị chặn ở Biển Đen. “Con số này tương đương với 90 triệu tấn nông sản dành cho châu Phi và châu Á. Ukraine đang mất 170 triệu USD mỗi ngày từ việc phong tỏa và thế giới đang mất đi một nhà cung cấp thực phẩm đáng tin cậy”./.
