Chị Cynthia Robinson. (Nguồn: AP) Một góa phụ ở Florida (Mỹ), được bồi thường 23,6 tỷ USD trên giấy tờ do cái chết của người chồng nghiện thuốc lá của mình, đã gọi phán quyết gây sốc này là một lời nhắn gửi tới ngành công nghiệp thuốc lá, mặc dù số tiền bồi thường này ít có khả năng tới tay chị.
Khoản bồi thường thiệt hại với giá trị chính xác là 23.623.718.906,62 USD gần như chắc chắn sẽ bị cắt giảm đáng kể sau quá trình kháng cáo, nếu không muốn nói là sẽ bị cắt giảm hoàn toàn - các chuyên gia pháp lý và các nhà phân tích công nghiệp cho biết. Trong một phiên tòa có liên quan tới thuốc lá diễn ra vào năm 2002 ở Los Angeles, khoản tiền bồi thường 28 tỷ USD theo phán quyết đã biến thành 28 triệu USD sau khi kháng cáo.
Chồng của chị Cynthia Robinson đã bắt đầu hút thuốc lá từ năm 13 tuổi, và đã chết vì ung thư năm 36 tuổi. Chị cho biết số tiền này chỉ là một hành động gây chú ý nhằm gửi đi một thông điệp.
"Mọi chuyện đã kết thúc rồi. Công ty R. J Reynolds sẽ phải chịu trách nhiệm - họ đã không làm thế và có lẽ cũng sẽ không làm thế, nhưng đó là công lý," chị Robinson chia sẻ.
Một số chuyên gia pháp lý cho rằng một số bồi thẩm ở Florida - nơi xảy ra nhiều vụ kiện cáo liên quan tới ngành công nghiệp thuốc lá - có đủ trình độ để hiểu rằng những khoản bồi thường lớn như vậy sẽ không được chấp thuận, nhưng vẫn đưa ra các con số lớn nhằm nói lên quan điểm của mình.
Chị Robinson cho biết chồng chị đã phải trải qua 10 tháng với những cơn đau vật vã và những cơn ho ra máu sau khi bị chẩn đoán ung thư. Chị vẫn nhớ cái "mùi ung thư đó" và khoảnh khắc chồng chị ra đi trong vũng máu tại nhà của họ.
"Vậy mà họ còn có thể nói được rằng 'anh Michael đã chọn lựa như vậy,'" chị Robinson nói. "Họ biết rõ họ đang làm cái gì. Và giờ họ phải trả giá cho điều đó."
Công ty thuốc lá R. J. Reynolds thuộc sở hữu của công ty cổ phần Reynolds American với trụ sở đặt tại Winston-Salem, bang Bắc Carolina, Mỹ, có kế hoạch kháng cáo phán quyết về khoản bồi thường thiệt hại mà bồi thẩm đoàn ở Pensacola, Florida đã đưa ra vào Thứ Sáu vừa qua, chưa kể tới 16,8 triệu USD đền bù thiệt hại khác.
"Dù có nói gì trong trường hợp này đi chăng nữa, thì khoản bồi thường vẫn là quá lớn và không thể được cho phép theo luật của tiểu bang và theo Hiến pháp," ông Jeff Raborn, phó chủ tịch và trợ lý cố vấn chính của công ty Reynolds phát biểu.
Ban đầu, trường hợp của Robinson là một phần của vụ kiện tập thể đại diện cho từ 300.000 đến 700.000 công dân Florida. Vụ kiện này kéo dài từ năm 1998 đến năm 2000, và bồi thẩm đoàn chỉ mất 5 giờ để tìm ra tên tuổi các công ty thuốc lá phải chịu trách nhiệm và đưa ra mức bồi thường là 145 tỷ USD.
Năm 2006, Tòa án Tối cao bang Florida đã cắt giảm gần hết mức bồi thường này và cho biết vụ kiện này không thể được xem xét như một vụ kiện tập thể được. Tòa án cho biết cá nhân người hút thuốc và gia đình của họ có thể gửi đơn kiện riêng, trong đó họ sẽ phải chứng mình rằng việc nghiện thuốc lá và hút thuốc lá đã gây ra bệnh tật hoặc cái chết của họ, nhưng không cần phải chứng minh rằng hút thuốc lá là nguy hiểm, cũng như các công ty thuốc lá đã lừa dối người tiêu dùng - những điều này tòa án đã coi như những sự kiện đã được xác minh.
Vẫn còn tới 8.000 vụ kiện tương tự xuất phát từ vụ kiện tập thể nói trên chưa được xét xử tại Florida. Cho đến thời điểm này, Reynolds đã phải chi trả 114 triệu USD nhằm đền bù thiệt hại được đưa ra trong các vụ kiện cá nhân ở Florida, và công ty này sắp tới có thể sẽ phải chi trả thêm một khoản trị giá 185 triệu USD nữa cho các vụ kiện sắp tới, nhà phân tích phố Wall Chris Growe cho biết.
"Trong khi mỗi vụ kiện cá nhân nói riêng không đủ khả năng gây nên thiệt hại lớn cho ngành công nghiệp, thì khi gộp lại, khoản tiền đền bù liên quan tới các vụ kiện này lại tiếp tục tăng lên," Growe cho hay.
Mặc dù các nhà phân tích đánh giá thấp những rủi ro có thể xảy ra sau phán quyết, nhưng điều này vẫn cho thấy rằng các công ty thuốc lá đang quản lý trách nhiệm của mình một cách không đầy đủ, theo Mark Gottlieb, giám đốc điều hành Viện Y tế Công cộng thuộc Đại học Luật Đông Bắc cho biết.
"Đây là những rủi ro có thể quản lý được, song những phản ứng của con người có thể sẽ được nhân rộng từ phòng xử án này sang phòng xử án khác - điều này có thể có tác động nghiêm trọng tới trách nhiệm của các công ty trong tương lai," Gottlieb cho biết.
Trong khoảng 2 phần 3 các vụ kiện tại Florida, Mỹ, nguyên đơn đã được hưởng tiền đền bù, nhưng ở những nơi khác, việc đệ đơn kiện một công ty thuốc lá lớn và chứng minh trách nhiệm của họ có thể là rất khó khăn," Gottlieb nói.
"Bất cứ ai gửi đơn kiện đều biết rằng bị cáo sẽ luôn cố gắng kháng cáo và không bao giờ chấp nhận giải quyết. Nếu như hàng ngàn vụ kiện như thế này được xử cùng một lúc trên toàn quốc thì rủi ro khi đó mới thực sự khó quản lý, và có khả năng áp đảo các công ty - nhưng chúng ta không hề nhìn thấy viễn cảnh đó."
Theo các chuyên gia pháp lý, kể từ giữa những năm 1990, các hội thẩm đã ngày càng nhận thức được mối nguy hiểm của việc hút thuốc lá, và những gì các công ty thuốc lá đã làm chỉ để che dấu những rủi ro đó trước công chúng. Các chuyên gia cũng cho biết trong tương lai, các bồi thẩm đoàn sẽ còn yêu cầu mức bồi thường cao hơn từ các công ty thuốc lá, bất kể khoản bồi thường này có được giữ lại sau quá trình kháng cáo hay không.
Các nhà sản xuất thuốc lá cũng đã góp phần vào việc giáo dục người dân Florida về tác hại của các sản phẩm từ thuốc lá, thông qua một cam kết với chính quyền được thiết lập vào năm 1997, trong đó các công ty đồng ý chi trả hàng triệu USD để tài trợ cho các chiến dịch chống hút thuốc lá.
Neil Vidmar, một chuyên gia về hành vi hội thẩm tại Đại học Luật Duke cho rằng một số bồi thẩm đoàn chỉ muốn trừng phạt các công ty thuốc lá vượt quá số tiền được nguyên đơn đề nghị, dù họ có hiểu rằng số tiền này sau đó sẽ bị giảm xuống hay không.
"Họ được yêu cầu đưa ra một con số cho những điều không thể đo đếm được: Nguyên đơn bị xúc phạm đến mức nào? Điều này nguy hiểm đến mức nào?" Vidmar chia sẻ./.
