Trong thư gửi Tổng thống Mỹ Barack Obama được công bố ngày 14/10, một nhóm gồm10 thượng nghị sỹ Dân chủ và Cộng hòa hàng đầu nêu rõ Mỹ cùng các thành viênP5+1 nên cân nhắc một thỏa thuận hai bên cùng lùi bước, theo đó Iran ngừng làmgiàu uranium và Mỹ ngừng thi hành các biện pháp trừng phạt mới.
Thỏa thuận này sẽ xoa dịu quan ngại của phương Tây rằng Iran sẽ dùng cuộc đàmphán như một công cụ câu giờ, còn với Iran, điều này sẽ giúp ngừng các biện pháptrừng phạt bổ sung vào nền kinh tế đang gặp khó khăn của nước này.
Tuy nhiên, lá thư do Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sỹ Dân chủ Bob Menendez đứng đầu với chữ ký của 10 thượng nghị sỹ, trong đó có hainhân vật kỳ cựu của đảng Cộng hòa John McCain và Lindsey Graham, cũng nhấn mạnhtới sự cần thiết tiếp tục đe dọa dùng vũ lực và kêu gọi Tổng thống Obama tăngcường sức ép với Iran thông qua các biện pháp trừng phạt hiện nay.
Cùng ngày, một quan chức giấu tên của Mỹ cũng cho biết Washington có thể cânnhắc nới lỏng trừng phạt Tehran phù thuộc vào sự thiện chí của nước này. Quanchức trên nêu rõ Mỹ muốn Iran cam kết với ba nội dung lớn: phải có các bước đicụ thể trong vấn đề sản xuất hạt nhân và các vật chất liên quan, đảm bảo sự minhbạch trong chương trình phát triển hạt nhân và có hành động cụ thể đối với việccất trữ nguyên liệu hạt nhân.
Tuyên bố trên của Mỹ được đưa ra trong bối cảnh cuộc họp cấp cao 2 ngày giữaP5+1 và Iran sắp chính thức khởi động tại Geneva (Thụy Sĩ) vào ngày 15/10 dướisự chủ trì của quan chức cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của Liênminh châu Âu (EU), bà Catherine Ashton.
Theo nhận định của giới chuyên gia, cuộc đàm phán sẽ là một "phép thử" bước đầuđối với các cam kết mềm mỏng của tân Tổng thống Iran Hassan Rouhani, người từkhi lên nắm quyền luôn khẳng định mong muốn chuyển hướng quan hệ giữa Iran vàcác nước phương Tây theo hướng tích cực.
Nhận định về kết quả cuộc đàm phán, các bên đều có những phát biểu thận trọnghơn. Trong khi chính quyền Washington lên tiếng khuyến cáo cộng đồng quốc tếkhông nên kỳ vọng vào một sự đột phá trong khoảng thời gian ngắn, bà Ashton chobiết bà đến với cuộc họp với tinh thần "quyết tâm, lạc quan nhưng thận trọng."Cũng theo bà, mục tiêu của cuộc đàm phán lần này là nhằm đi sâu vào chi tiết củacác đề xuất và xem xét tất cả các khả năng.
Về phần mình, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho biết ông không hoàntoàn bi quan về cuộc họp sắp tới song khẳng định tiến trình đàm phán còn nhiềukhó khăn phía trước và sẽ cần tới thiện chí và quyết tâm của tất cả các bên.Theo ông, có thể cần khoảng một năm để đạt được một thỏa thuận chi tiết cho vấnđề hạt nhân Iran và ông hy vọng cuộc đàm phán tại Geneva sẽ giúp vạch lộ trìnhcho nhiều cuộc đối thoại cấp cao trong tương lai.
Trong một diễn biến liên quan, ngày 14/10, Thứ trưởng Ngoại giao Nga SergeiRyabkov cho biết hiện quá sớm để tổ chức một cuộc họp cấp bộ trưởng giữa các nhàtrung gian hòa giải quốc tế và Iran liên quan tới chương trình hạt nhân gâytranh cãi của nước này. Ông nhấn mạnh cần phải có thêm nỗ lực để các ngoạitrưởng Nhóm P5+1 phối hợp được với nhau.
Thứ trưởng Ryabkov cũng cho rằng việc Iran tuyên bố không có ý định xuất khẩukho uranium đã được làm giàu ra khỏi nước này không nên là một điều kiện tiênquyết cho các cuộc đối thoại về chương trình hạt nhân của Tehran.
Trước đó cùng ngày, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif cho rằng một cuộc gặp cấp bộtrưởng có thể là cần thiết để đạt được thỏa thuận cuối cùng sau khi diễn ra cáccuộc thương lượng giữa Iran và P5+1 tại Geneva./.