(Ảnh minh hoạ: OdishaSunTimes.com) Mặc dù số lượng các vụ xâm hại tình dục trẻ em có xu hướng giảm trong hai năm gần đây, thế nhưng tính chất của các vụ xâm hại lại có xu hướng ngày càng phức tạp, nghiêm trọng. Tội phạm có thể là người nước ngoài vào Việt Nam thông qua con đường du lịch, trong khi đó, hành vi xâm hại tình dục trẻ em của khách du lịch rất khó xử lý.
[Pháp luật bảo vệ trẻ em: Còn nhiều "khoảng trống" với xâm hại tình dục]
Đây là những nhận định được đưa ra tại hội thảo tham vấn hoàn thiện dự thảo báo cáo “Bóc lột tình dục trẻ em trong du lịch và lữ hành: Phân tích hệ thống pháp luật quốc gia” do Bộ Tư pháp, Cơ quan phòng, chống Ma tuý và Tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) và Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức ngày 14/7 tại Hà Nội.
Gia tăng nguy cơ xâm hại trẻ em
Trong hơn 20 năm qua, số người quốc tế đi du lịch ngày một tăng, từ 527 triệu người/năm vào năm 1995 đã lên tới hơn 1,1 tỷ người vào năm 2014. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng, việc gia tăng số lượng khách du lịch cũng làm tăng nguy cơ xâm hại đối với trẻ em.
Tại Việt Nam, số lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng đều trong mỗi năm từ gần 8 triệu người năm 2014 đã lên tới 10 triệu người trong năm 2016. Việt Nam đã trở thành điểm đến của nhiều du khách quốc tế, không những thế, nhu cầu du lịch nội địa cũng gia tăng nhanh chóng. Điều này đã và đang đem lại lợi ích to lớn cho Việt Nam về kinh tế.
Bà Nguyễn Thị Kim Thoa, Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự và Hành chính (Bộ Tư pháp) phân tích thêm: “Chính sách sách mở cửa và du lịch phát triển cũng đem đến nhiều thách thức, trong đó có vấn đề liên quan đến sự gia tăng tội phạm về tình dục trẻ em trong hoạt động du lịch và lữ hành. Thực trạng này đòi hỏi phải có những chính sách pháp luật chặt chẽ để đảm bảo xử lý nghiêm minh, phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi liên quan tới xâm hại tình dục trẻ em.”
Số trẻ em bị xâm hại tình dục. (Đơn vị: Trẻ em, Nguồn: Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội)
Mặc dù việc thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN với hy mọng mang lại nhiều lợi ích về kinh tế, bao gồm cả từ việc di chuyển tự do của khách du lịch, nhưng điều này cũng có thể dẫn tới sự quá tải với việc đảm bảo thực thi các quy định pháp luật. Đặc biệt, việc phòng chống, xử phạt khách du lịch có hành vi xâm hại tình dục trẻ em đang là thách thức.
Ông Christopher Batt, Phụ trách Văn phòng UNODC tại Việt Nam cho rằng: “Ở Việt Nam cũng các nước trong khu vực, bóc lột tình dục trẻ em có mối liên hệ mật thiết với sự phát triển của ngành du lịch. Những kẻ phạm tội đang di chuyển xa nhà để có thể xâm hại tới trẻ em dễ bị tổn thương mà vẫn duy trì được tình trạng ẩn danh trong cộng đồng.”
“Các đối tượng phạm tội tình dục trẻ em có thể lợi dụng khả năng di chuyển ngày càng dễ dàng hơn nhờ hội nhập để tăng khả năng tiếp cận với các trẻ em dễ bị tổn thương. Những đối tượng này thường khai thác kẽ hở trong luật các biện pháp thực thi luật để không bị phát hiện, do đó không bi đưa ra công lý,” ông Christopher Batt nhấn mạnh.
[Những quy định chi tiết về bảo vệ quyền trẻ em có hiệu lực từ ngày 1/6]
Luật có nhiều sửa đổi quan trọng
Để thực hiện các cam kết của Việt Nam về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm du lịch tình dục trẻ em, chính sách pháp luật của Việt Nam đã có nhiều sửa đổi quan trọng. Gần đây, các luật có liên quan trực tiếp đến xử phạt, phòng chống hành vi du lịch tình dục trẻ em đã được Quốc hội thông qua như: Bộ Luật Hình sự năm 2016, Bộ Luật Tố tụng hình sự năm 2015 và Luật Trẻ em năm 2016. Những bộ luật này đã củng cố vững chắc hơn cơ sở pháp lý để đấu tranh chống tội phạm du lịch tình dục trẻ em.
Trẻ em chia sẻ kiến thức về xâm hại tình dục trẻ em. (Ảnh: Bích Huệ/TTXVN) Bà Nguyễn Thị Kim Thoa cho biết, Bộ Luật Hình sự năm 2015 đã bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm tăng cường khung pháp luật của Việt Nam về phòng chống tội phạm du lịch tình dục trẻ em.
“Bộ Luật Hình sự năm 2015 vừa được Quốc hội thông qua tháng trước đã sửa đổi tội môi giới mại dâm với tình tiết tăng nặng cho hành vi dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em làm mại dâm. Bộ luật cũng mở rộng định nghĩa hành vi giao cấu với người từ 13-16 tuổi, quy định hành vi cưỡng dâm với người từ đủ 16-18 tuổi và bổ sung tội phạm mới về sử dụng người dưới 16 tuổi vì mục đích khiêu dâm,” bà Nguyễn Thị Kim Thoa nói.
Nếu một người thực hiện hành vi mua dâm người dưới 13 tuổi thì họ sẽ bị xử lý về tội hiếp dâm trẻ em. Đối với hành vì chứa mại dâm và môi giới mại dâm dưới 13 tuổi cũng bị xử lý về tội hiếp dâm trẻ em với vai trò người đồng phạm. Bộ Luật Hình sự đã có quy định cụ thể để truy tố đối tượng phạm tội du lịch tình dục trẻ em.
Bên cạnh những cải cách quan trọng nhằm phòng chống du lịch tình dục trẻ em, các chuyên gia cho rằng pháp luật Việt Nam còn thiếu quy định về tội phạm liên quan đến hành vi sở hữu các ấn phẩm khiêu dâm trẻ em. Việt Nam cũng có thể tăng cường các biện pháp phòng chống bằng việc hình sự hóa hành vi rủ rê, mồi chài, xây dựng lòng tin nhằm mục đích xâm hại, bóc lột tình dục trẻ em.
“Các cải cách về luật là trọng tâm trong các nỗ lực nhằm chống lại vấn nạn du lịch tình dục trẻ em của Chính phủ Việt Nam. Tuy nhiên, chúng ta không được phép tự hài lòng, chừng nào vẫn còn các khoảng trống pháp lý, các đối tượng phạm tội tình dục trẻ em sẽ còn tiếp tục thoát khỏi sự trửng phạt của công lý,” ông Christopher Batt cảnh báo./.
