Theo mạng tin tình báo Stratfor (Mỹ) ngày 11/10, giống như Trung Quốc và NhậtBản, vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) cũng tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Điếu Ngư/Senkaku với têngọi ở Đài Loan là Điếu Ngư Đài. Tuy nhiên, không như Trung Quốc và Nhật Bản, ĐàiLoan không thể trực tiếp thách thức các tuyên bố chủ quyền của bên kia mà chỉgiữ vai trò hạn chế trong tranh chấp này.
Song, căng thẳng gia tăng giữa Bắc Kinh và Tokyo đã tạo cơ hội cho Đài Bắc quyếtđoán hơn trong tuyên bố chủ quyền đối với các đảo ở biển Hoa Đông, miễn là cáctuyên bố này không thách thức lợi ích chiến lược của Bắc Kinh và Tokyo. Lậptrường quyết đoán này cũng giúp Đài Bắc gặt hái được những lợi ích nhất định khiBắc Kinh và Tokyo đang ở thế bế tắc.
Giữa tháng Chín vừa qua, Chính phủ Nhật Bản đã đề nghị nối lại các cuộc đàm phánvới Đài Loan về quyền đánh bắt cá ở gần vùng biển tranh chấp, và ngày 8/10, ĐàiBắc đã có thông báo hoan nghênh việc nối lại đàm phán này.
[Đài Loan: Các bên tranh chấp Điếu Ngư nên đối thoại]
Đề nghị của Nhật Bản được đưa ra giữa lúc dư luận Đài Loan phản đối quyết liệtđộng thái của Tokyo liên quan đến việc quốc hữu hóa các đảo, gây căng thẳngngoại giao giữa Nhật Bản và Đài Loan. Có thể, trong các cuộc đàm phán, Nhật Bảnsẽ nhượng bộ và nới lỏng lệnh cấm đánh bắt cá đối với ngư dân Đài Loan được đưara năm 1996, khi Nhật Bản phân chia vùng đặc quyền kinh tế xung quanh quần đảonày.
Những thập kỷ gần đây, dù vẫn đưa ra các tuyên bố chủ quyền nhưng Đài Loan khôngthể hiện sự quyết đoán của mình. Đài Loan cũng sử dụng lập luận giống như TrungQuốc khi tuyên bố chủ quyền đối với biển Hoa Đông, nhưng hành động của Đài Bắcbị giới hạn bởi sự phụ thuộc an ninh của họ vào Mỹ và Nhật Bản. Đài Loan cũng bịhạn chế do có diện tích nhỏ bé, lại nằm sát ngay Trung Quốc Đại lục.
Đài Bắc quyết định đưa ra lập trường tuyên bố chủ quyền giống với Trung Quốc. Vìnhững khó khăn này, Đài Bắc ít chú ý tới chủ quyền đối với Điều Ngư Đài cho tớinhững năm 60 của thế kỷ trước, khi khí tự nhiên được phát hiện dưới thềm lục địacủa biển Hoa Đông.
Kể từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước, các đời tổng thống Đài Loan đã phải kiềm chếvới các động thái khẳng định chủ quyền của Tokyo vì muốn tập trung duy trì quyềnđánh bắt cá của ngư dân, trong khi cố làm suy yếu các tuyên bố chủ quyền của BắcKinh. Cựu Tổng thống Đài Loan Lý Đăng Huy thậm chí đã thừa nhận chủ quyền củaNhật Bản đối với các đảo khi ông này về hưu.
Khi mới nhậm chức, ông Mã Anh Cửu tiếp tục các chính sách này như những ngườitiền nhiệm. Tuy nhiên, căng thẳng gần đây ở biển Hoa Đông đã khiến Đài Loan phảicân nhắc việc thay đổi chính sách.
Nằm giữa một Trung Quốc ngày càng hùng mạnhvề quân sự và sự hiện diện mạnh mẽ của hải quân Nhật Bản ở biển Hoa Đông, ĐàiLoan không còn duy trì quan điểm phòng vệ để bảo vệ lợi ích tại đây. Điều nàygiải thích tại sao cuối tháng Chín vừa qua, Đài Loan đã cử 12 tàu tuần duyên hộtống các thuyền đánh cá Đài Loan trong các vùng biển tranh chấp, cũng như tuyênbố ngày 14/8 của Tổng thống Mã Anh Cửu kêu gọi một sáng kiến hòa bình cho biểnHoa Đông. Dường như lập trường mập mờ của Đài Loan đối với các đảo ở Hoa Đông đãtrở nên rõ ràng hơn.
[Nhật tính xoa dịu Trung Quốc vụ quần đảo Senkaku]
Trung Quốc hoan nghênh chính sách mới này của Đài Loan và thực tế còn khuyếnkhích Đài Bắc có lập trường mạnh mẽ hơn. Thay vì xem động thái này là mối đedọa, Trung Quốc cho rằng đây là cơ hội tăng cường tuyên bố chủ quyền của mìnhđối với các đảo, với hy vọng về sự đoàn kết giữa hai bờ và sự xuất hiện tính đaphương trong tranh chấp chủ quyền các đảo.
Nhật Bản thực sự lo ngại quan điểm mới của Đài Loan trong tranh chấp các đảo. Dùhợp tác giữa Trung Quốc và Đài Loan còn lâu mới diễn ra và trước mắt chưa phảilà đe dọa đối với Nhật Bản, nhưng Tokyo không muốn Đài Bắc tham gia phản đối cáctuyên bố chủ quyền của mình vì như vậy sẽ làm tăng thêm sức mạnh đàm phán củaBắc Kinh.
Chính vì vậy, Nhật Bản đang cố gắng dung hòa Đài Loan và làm suy yếu khả năngcủa Trung Quốc trong khai thác tranh chấp này. Nối lại đàm phán về quyền đánhbắt cá là một phần trong chính sách này của Tokyo vì nó cho phép Đài Loan tăngthêm sự hiện diện ở gần quần đảo, đồng thời tránh xung đột trực tiếp.
Đối với Đài Loan, việc nối lại đàm phán có thể giúp đảo nhỏ này tăng thêm uy tíntrong giải quyết các tuyên bố chủ quyền, đặc biệt đối với các ngư dân ở Đông BắcĐài Loan, căn cứ truyền thống của lực lượng đối lập. Lập trường quyết đoán nàycũng mang lại cho chính quyền Đài Loan chút vốn chính trị giữa lúc uy tín đanggiảm sút.
Hơn nữa, thế bế tắc giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang tạo cho Đài Loan cơ hội đểtìm kiếm lợi ích, giúp Đài Bắc khẳng định các tuyên bố chủ quyền của mình độclập với Trung Quốc Đại lục./.
Song, căng thẳng gia tăng giữa Bắc Kinh và Tokyo đã tạo cơ hội cho Đài Bắc quyếtđoán hơn trong tuyên bố chủ quyền đối với các đảo ở biển Hoa Đông, miễn là cáctuyên bố này không thách thức lợi ích chiến lược của Bắc Kinh và Tokyo. Lậptrường quyết đoán này cũng giúp Đài Bắc gặt hái được những lợi ích nhất định khiBắc Kinh và Tokyo đang ở thế bế tắc.
Giữa tháng Chín vừa qua, Chính phủ Nhật Bản đã đề nghị nối lại các cuộc đàm phánvới Đài Loan về quyền đánh bắt cá ở gần vùng biển tranh chấp, và ngày 8/10, ĐàiBắc đã có thông báo hoan nghênh việc nối lại đàm phán này.
[Đài Loan: Các bên tranh chấp Điếu Ngư nên đối thoại]
Đề nghị của Nhật Bản được đưa ra giữa lúc dư luận Đài Loan phản đối quyết liệtđộng thái của Tokyo liên quan đến việc quốc hữu hóa các đảo, gây căng thẳngngoại giao giữa Nhật Bản và Đài Loan. Có thể, trong các cuộc đàm phán, Nhật Bảnsẽ nhượng bộ và nới lỏng lệnh cấm đánh bắt cá đối với ngư dân Đài Loan được đưara năm 1996, khi Nhật Bản phân chia vùng đặc quyền kinh tế xung quanh quần đảonày.
Những thập kỷ gần đây, dù vẫn đưa ra các tuyên bố chủ quyền nhưng Đài Loan khôngthể hiện sự quyết đoán của mình. Đài Loan cũng sử dụng lập luận giống như TrungQuốc khi tuyên bố chủ quyền đối với biển Hoa Đông, nhưng hành động của Đài Bắcbị giới hạn bởi sự phụ thuộc an ninh của họ vào Mỹ và Nhật Bản. Đài Loan cũng bịhạn chế do có diện tích nhỏ bé, lại nằm sát ngay Trung Quốc Đại lục.
Đài Bắc quyết định đưa ra lập trường tuyên bố chủ quyền giống với Trung Quốc. Vìnhững khó khăn này, Đài Bắc ít chú ý tới chủ quyền đối với Điều Ngư Đài cho tớinhững năm 60 của thế kỷ trước, khi khí tự nhiên được phát hiện dưới thềm lục địacủa biển Hoa Đông.
Kể từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước, các đời tổng thống Đài Loan đã phải kiềm chếvới các động thái khẳng định chủ quyền của Tokyo vì muốn tập trung duy trì quyềnđánh bắt cá của ngư dân, trong khi cố làm suy yếu các tuyên bố chủ quyền của BắcKinh. Cựu Tổng thống Đài Loan Lý Đăng Huy thậm chí đã thừa nhận chủ quyền củaNhật Bản đối với các đảo khi ông này về hưu.
Khi mới nhậm chức, ông Mã Anh Cửu tiếp tục các chính sách này như những ngườitiền nhiệm. Tuy nhiên, căng thẳng gần đây ở biển Hoa Đông đã khiến Đài Loan phảicân nhắc việc thay đổi chính sách.
Nằm giữa một Trung Quốc ngày càng hùng mạnhvề quân sự và sự hiện diện mạnh mẽ của hải quân Nhật Bản ở biển Hoa Đông, ĐàiLoan không còn duy trì quan điểm phòng vệ để bảo vệ lợi ích tại đây. Điều nàygiải thích tại sao cuối tháng Chín vừa qua, Đài Loan đã cử 12 tàu tuần duyên hộtống các thuyền đánh cá Đài Loan trong các vùng biển tranh chấp, cũng như tuyênbố ngày 14/8 của Tổng thống Mã Anh Cửu kêu gọi một sáng kiến hòa bình cho biểnHoa Đông. Dường như lập trường mập mờ của Đài Loan đối với các đảo ở Hoa Đông đãtrở nên rõ ràng hơn.
[Nhật tính xoa dịu Trung Quốc vụ quần đảo Senkaku]
Trung Quốc hoan nghênh chính sách mới này của Đài Loan và thực tế còn khuyếnkhích Đài Bắc có lập trường mạnh mẽ hơn. Thay vì xem động thái này là mối đedọa, Trung Quốc cho rằng đây là cơ hội tăng cường tuyên bố chủ quyền của mìnhđối với các đảo, với hy vọng về sự đoàn kết giữa hai bờ và sự xuất hiện tính đaphương trong tranh chấp chủ quyền các đảo.
Nhật Bản thực sự lo ngại quan điểm mới của Đài Loan trong tranh chấp các đảo. Dùhợp tác giữa Trung Quốc và Đài Loan còn lâu mới diễn ra và trước mắt chưa phảilà đe dọa đối với Nhật Bản, nhưng Tokyo không muốn Đài Bắc tham gia phản đối cáctuyên bố chủ quyền của mình vì như vậy sẽ làm tăng thêm sức mạnh đàm phán củaBắc Kinh.
Chính vì vậy, Nhật Bản đang cố gắng dung hòa Đài Loan và làm suy yếu khả năngcủa Trung Quốc trong khai thác tranh chấp này. Nối lại đàm phán về quyền đánhbắt cá là một phần trong chính sách này của Tokyo vì nó cho phép Đài Loan tăngthêm sự hiện diện ở gần quần đảo, đồng thời tránh xung đột trực tiếp.
Đối với Đài Loan, việc nối lại đàm phán có thể giúp đảo nhỏ này tăng thêm uy tíntrong giải quyết các tuyên bố chủ quyền, đặc biệt đối với các ngư dân ở Đông BắcĐài Loan, căn cứ truyền thống của lực lượng đối lập. Lập trường quyết đoán nàycũng mang lại cho chính quyền Đài Loan chút vốn chính trị giữa lúc uy tín đanggiảm sút.
Hơn nữa, thế bế tắc giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang tạo cho Đài Loan cơ hội đểtìm kiếm lợi ích, giúp Đài Bắc khẳng định các tuyên bố chủ quyền của mình độclập với Trung Quốc Đại lục./.
(Vietnam+)
