Lực lượng chức năng tiến hành kiểm đếm số hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. (Ảnh: TTXVN phát) Dự báo năm 2021, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại trên môi trường Internet sẽ còn diễn biến phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Vì vậy, ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường cho rằng tới đây, cần phải có kế hoạch quản lý chuyên nghiệp và bài bản.
Theo ông Trần Hữu Linh, Tổng cục Quản lý thị trường đã kiến nghị, tham mưu các đơn vị trong Bộ Công Thương chuẩn bị trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 52/2013 về thương mại điện tử.
Nghị định thay thế sẽ đặt ra những cách thức quản lý mới và phải coi và đối xử bình đẳng giữa thương mại điện tử và thương mại truyền thống. Trên môi trường thương mại truyền thống quy định hàng hóa khi muốn trao đổi, mua bán phải tuân thủ những yếu tố gì thì sẽ quy định như vậy trên môi trường Internet.
Cũng theo ông Trần Hữu Linh, tới đây, các mô hình thương mại điện tử sẽ được đưa vào quản lý một cách chặt chẽ hơn, quy định trách nhiệm của chủ thể tham gia các sàn giao dịch thương mại tử.
Trước đây, chính sách pháp luật hầu như chưa quy định trách nhiệm của người quản lý sàn giao dịch thương mại điện tử mà chủ yếu xoay quanh người bán hàng. Do đó, để thành công trong việc chống gian lận trên môi trường thương mại, việc thay đổi chính sách là rất quan trọng và cần phải đi đầu.
“Kỳ vọng trong năm 2021, Nghị định thay thế Nghị định 52/2013 sẽ được Chính phủ ký ban hành và có hiệu lực. Đây là thay đổi rất quan trọng đối với môi trường phát triển thương mại tử," Tổng cục trưởng Trần Hữu Linh chia sẻ.
Ngoài ra, chia sẻ về nhiệm vụ chống gian lận trên môi trường thương mại điện tử của lực lượng quản lý thị trường cả nước trong năm 2021, ông Trần Hữu Linh cũng cho biết giai đoạn 2 đến 3 năm tới, lực lượng sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát trên môi trường thương mại điện tử; lập kế hoạch chuyên nghiệp, bài bản, có trọng tâm, trọng điểm.
Ông Trần Hữu Linh nhận định trong 2-3 năm tới, tỷ lệ gian lận thương mại trên mạng sẽ chiếm từ 50-60% so với tổng thể các hình thức gian lận thương mại nói chung. Vì vậy, lực lượng đang xây dựng kế hoạch tổng thể để lực lượng quản lý thị trường đủ năng lực để phòng chống, ngăn chặn gian lận thương mại trên môi trường thương mại điện tử.
[Tổng cục Hải quan: Thủ đoạn của đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi]
Ngoài ra, lực lượng cũng thành lập bộ phận chuyên trách chính thức của lực lượng quản lý thị trường chuyên phòng, chống hành vi gian lận trên thương mại điện tử. Cùng với đó, nâng cao năng lực kiểm tra, hậu kiểm của lực lượng quản lý thị trường.
Đặc biệt, lực lượng sẽ tập trung kiểm tra, kiểm soát có trọng tâm, trọng điểm, thường xuyên, liên tục kiểm tra các chủ thể, chủ sàn tham gia giao dịch thương mại điện tử, trên nền tảng mạng xã hội; nâng cao năng lực, nghiệp vụ của cán bộ, công chức viên chức lực lượng quản lý thị trường; đổi mới trang thiết bị, công nghệ tiên tiến để bắt kịp với tốc độ phát triển của thương mại điện tử.
Trước đó, tháng 7/2020 vừa qua, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã gửi thư khen Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương); Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05-Bộ Công an) về thành tích phát hiện, kiểm tra, xử lý kho hàng lậu rộng hơn 10.000m2, với trên 150.000 sản phẩm hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ tại Lào Cai.
Vụ việc được nhận định là vụ bán hàng giả, hàng lậu liên quan tới thương mại điện tử có quy mô lớn nhất từ trước đến nay và lực lượng của Tổng cục Quản lý thị trường, Cục A05 đã mất đến 6 tháng dùng nhiều biện pháp điều tra, theo dõi để bất ngờ đột kích tổng kho hàng lậu hơn 10.000m2 tại địa chỉ 145 Hoàng Diệu, thành phố Lào Cai chiều 7/7/2020.
Tại thời điểm kiểm tra, kho hàng có 3 nhân viên được thuê để thay nhau livestream trên các tài khoản Facebook như Thảo Trần, Giày đồng giá... Các mặt hàng như giày dép, kính mắt, đồng hồ, hàng tiêu dùng, mỹ phẩm... nhập lậu hoặc có dấu hiệu giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng thế giới như LV, Gucci, Chanel, Adidas.
Theo khai nhận ban đầu của các nhân viên này, tối thiểu mỗi ngày mỗi nhân viên đều “chốt” được 100-200 đơn hàng. Sau khi livestream bán hàng, các đơn hàng đã “chốt” trên Facebook sẽ được 40 nhân viên đóng gói gửi đi khắp cả nước thông qua các hãng chuyển phát. Như vậy, hàng trăm nghìn sản phẩm hàng giả, hàng lậu đã được đưa ra thị trường một cách trót lọt trong suốt 2 năm qua.
Đánh giá về thực trạng này, ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, nhận định nhờ thành tựu của khoa học công nghệ nên việc mua bán online ngày càng trở nên phổ biến và có thể nói “cửa khẩu nằm ở cửa nhà của mỗi người dân” nên một số thủ đoạn mới đang xuất hiện trên nền tảng thương mại điện tử tập trung vào nhóm hàng hóa có giá trị cao, những mặt hàng do nước ngoài sản xuất.
Cụ thể, theo ông Trần Hữu Linh, trong vài năm trở lại đây, tốc độ phát triển thương mại điện tử rất nhanh. Đi kèm với đó là các hành vi gian lận thương mại ngày càng gia tăng, phổ biến không chỉ được thực hiện trên các sàn thương mại điện tử thông thường mà đã lan sang các thiết bị di động, trên các mạng xã hội...
Hơn nữa, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, cùng với các dịch vụ đi kèm thương mại điện tử rất phát triển nên kho hàng có thể nằm bất kể ở đâu, thậm chí nằm ở những địa bàn sát cửa khẩu biên giới.
Thêm vào đó, các dịch vụ hậu cần chuyển phát, thanh toán rất hiện đại nên hàng hóa được luân chuyển, vận chuyển trong nội địa rất nhanh. Điều này khiến việc chống gian lận thương mại, buôn lậu, đặc biệt là hàng giả trên mạng lại càng khó khăn.
Ảnh minh họa. (Nguồn: Vietnam+) Vì thế, Tổng cục Quản lý thị trường đã lập một bộ phận đặc nhiệm chuyên trách riêng. Qua nắm bắt thông tin và những biện pháp nghiệp vụ, lực lượng đã tấn công, xử lý một số đường dây, ổ nhóm quy mô lớn trên môi trường internet, đặc biệt là mô hình kinh doanh mới, như trên các mạng xã hội, kênh bán hàng đa kênh livestream.
Mặt khác, lực lượng quản lý thị trường còn kiểm tra, xử lý rất nhiều vụ việc bán khẩu trang, nước rửa tay lậu, kém chất lượng trên mạng xã hội; phát hiện tụ điểm phân loại, sơ chế găng tay y tế đã qua sử dụng thông qua mạng xã hội ở Bình Dương, Thành phố Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Hà Nội...
"Thương mại, thương mại điện tử chi phối rất nhiều cách thức mà người dân và doanh nghiệp trao đổi. Vì vậy, việc ngăn chặn hành vi mua bán gian lận thương mại trên môi trường Internet sẽ được lực lượng quản lý thị trường đẩy mạnh triển khai trong thời gian tới," ông Trần Hữu Linh khẳng định./.
