Các vườn cây ăn trái đặc sản tại phường Thuận An, Thành phố Hồ Chí Minh đang chịu thiệt hại lớn do ngập úng kéo dài liên quan đến thi công đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong số đó, nhiều vườn măng cụt, sầu riêng, cây trồng chủ lực mang thương hiệu Lái Thiêu xuất hiện tình trạng héo úa, vàng lá, thối rễ.
Người dân tại các khu phố An Quới, An Hòa, Phú Hưng và Thạnh Phú cho biết mưa lớn và triều cường kết hợp với mặt bằng thi công cao hơn vườn canh tác khiến nước đọng kéo dài.
Việc bơm cát, san lấp phục vụ thi công làm bồi lắng, đất mất dinh dưỡng. Một số rạch tự nhiên bị chặn dòng tạm thời khiến nước không thoát được, hình thành những điểm úng tồn tại nhiều tháng.
Ông Nguyễn Văn Đặng, cư dân khu phố An Quới, cho biết, gia đình có gần 100 gốc măng cụt, mỗi mùa mang lại thu nhập 30-40 triệu đồng nhưng những tháng qua, nước ngập sâu làm nhiều cây chết dần; đường vào vườn lầy lội, sinh hoạt và sản xuất đều bị đảo lộn. Ông cho rằng cát tràn xuống làm xói bờ, rễ cây bị vùi lấp, cây suy kiệt nhanh.
Tương tự, ông Phạm Quốc Việt, khu phố An Quới phản ánh vườn cây lâu năm của gia đình bị bồi lắng ở nhiều vị trí, nước dâng cao liên tục trong tháng 11 khiến rễ mục, thân cây nghiêng đổ.
Ông cho biết người dân chưa nhận được hướng dẫn kỹ thuật hay biện pháp hỗ trợ từ đơn vị thi công. Giá trị thu nhập mất đi đã khó nhưng mất mát lớn nhất là những gốc măng cụt hàng chục năm tuổi, thương hiệu mà người dân nơi đây dày công gìn giữ qua nhiều đời.
Nhiều hộ dân khẳng định vườn măng cụt 30-50 năm tuổi, nguồn thu nhập ổn định và mang giá trị truyền thống đang suy giảm mạnh. Ông Phan Văn Hoàn, khu phố An Hòa, cho biết gia đình phải bơm nước liên tục nhưng nước lại quay trở lại do không có đường thoát; đất bị nhiễm phèn, cây chết nhanh, ra trái ít, thu nhập giảm sâu.
Theo thống kê của Ủy ban Nhân dân phường Thuận An, khoảng 60 hộ dân bị ảnh hưởng với gần 1.450 cây ăn trái bị chết. Hồ sơ đã được chuyển cơ quan bảo hiểm thẩm định nhưng chưa có kết quả phản hồi.
Ngoài cây trồng, 11 hộ dân ghi nhận tình trạng nứt nhà, hư hại vật dụng do nền đường gia tải. Bốn hộ có vết nứt đang được chủ đầu tư, đơn vị thi công và đơn vị bảo hiểm theo dõi để xử lý sau khi hoàn tất gia tải vào tháng 6/2026; bảy hộ đã được hỗ trợ đền bù đối với vật dụng hư hỏng.
Trước tình trạng ngập úng, Ủy ban Nhân dân phường Thuận An đã triển khai nhiều biện pháp khắc phục tạm.
Phường vận động người dân dọc tuyến thi công hỗ trợ đào mương thoát nước dọc đường song hành, từ đường An Thạnh 24 đến An Thạnh 34, kết nối ra rạch Thầy Quỳnh và rạch Mương Trâm. Một số vị trí trọng yếu đã được đặt cống tạm để dẫn nước ra dòng chính.
Phường phối hợp đơn vị thi công và khu phố tổ chức 14 lượt nạo vét rạch Cầu Lớn, rạch Ông Thịnh, rạch Chòi và rạch Cầu Móng nhằm khai thông dòng chảy. Rạch Mương Trâm được nạo vét khẩn cấp để xử lý bồi lắng do quá trình thi công.
Tại khu vực nút giao cầu Bình Gởi, mương thoát nước phục vụ 15 hộ dân bị lấp khi thi công đường gom. Sau khi phường kiến nghị, đơn vị thi công đã khôi phục mương thoát nước và lắp cống tạm.
Địa phương đề nghị chủ đầu tư bổ sung thiết kế cống khẩu độ phi 1.000 và lắp van một chiều để đảm bảo tiêu thoát nước lâu dài.
Về giao thông, việc đóng các tuyến đường An Thạnh 26, 28, 29, 31 và 32 phục vụ thi công sẽ ảnh hưởng đến khoảng 60 hộ dân. Ủy ban Nhân dân phường yêu cầu hoàn thiện đường tạm trước khi đóng các tuyến đường hiện hữu.
Theo đánh giá của phường, nguyên nhân chính gây ngập úng là nền tự nhiên thấp hơn nền đường Vành đai 3, trong khi thiết kế ban đầu chưa bố trí hệ thống cống dọc tuyến song hành để thu gom nước từ các vườn cây.
Một số đoạn rạch bị chặn dòng tạm thời trong quá trình san lấp càng làm nước không thoát được. Hạng mục mương thoát nước bổ sung chỉ có thể triển khai sau khi kết thúc gia tải nền đất yếu vào tháng 6/2026.
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Thuận An, cho biết chính quyền và người dân đều ủng hộ chủ trương xây dựng Vành đai 3.
Trong kế hoạch phân bổ 500 tỷ đồng từ năm 2025-2030 của Thành phố Hồ Chí Minh, hơn 350 tỷ đồng được dành cho thủy lợi và phục hồi vườn cây.
Ông khẳng định phường sẽ phối hợp chặt với đơn vị thi công để đảm bảo dòng chảy thông suốt, giảm thiểu ngập úng; công tác thống kê, thẩm định và nghiệm thu thiệt hại sẽ thực hiện minh bạch nhằm tạo điều kiện để người dân phá bỏ cây chết, trồng mới và duy trì thương hiệu vườn cây đặc sản.
Ủy ban Nhân dân phường Thuận An kiến nghị Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh - chủ đầu tư dự án - phối hợp đơn vị thi công, tư vấn giám sát và đơn vị bảo hiểm để khắc phục hư hại nhà dân sau giai đoạn gia tải; sớm hoàn tất thẩm định, hỗ trợ đền bù thiệt hại; bổ sung thiết kế cống thoát nước; tăng cường nạo vét rạch, gia cố taluy và đảm bảo tiêu thoát nước an toàn trong suốt thời gian thi công./.
Đến ngày 19/12, đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến thông xe kỹ thuật
Các địa phương yêu cầu các nhà thầu, tư vấn tập trung nguồn lực, tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp”, thi công ca đêm và khẩn trương hoàn thành các mốc tiến độ đề ra của các dự án thành phần.
