Tổng thống Slovakia Zuzana Caputova. (Nguồn: EPA-EFE) Tổng thống Slovakia Zuzana Caputova đã chấp nhận đơn từ chức của hai bộ trưởng chỉ trong một ngày.
Bộ trưởng Kinh tế Richard Sulik và Bộ trưởng Tư pháp Maria Kolikova cùng rời chính phủ ngày 23/3 vừa qua. Sự ra đi của cả hai bộ trưởng liên quan đến cuộc khủng hoảng chính phủ đang diễn ra, hiện đã kéo dài hai tuần và chưa đi tới hồi kết.
Kamila Pešeková, bình luận viên của Đài phát thanh Czech, đã nêu nhận định về vấn đề này trong một bài viết mới đây đăng trên trang irozhlas.cz như sau: Hai trong số 4 đảng liên minh yêu cầu tái thiết chính phủ. Tuy nhiên, trước hết họ yêu cầu thay đổi vị trí thủ tướng.
Ông Igor Matovic đã tuyên bố trước công chúng và thậm chí trên Facebook rằng ông sẵn sàng rời khỏi vị trí thủ tướng, nhưng với một số điều kiện nhất định (bao gồm yêu cầu các lãnh đạo đảng khác trong liên minh phải từ bỏ các vị trí cấp bộ trưởng của họ).
Để làm dịu tình hình, các đối tác của liên minh cầm quyền đang thực hiện các điều kiện này. Vì vậy, 6 bộ trưởng từng nêu yêu cầu thủ tướng ra đi đã tự từ chức.
Tổng thống Slovakia bà Zuzana Caputova đã can thiệp vào cuộc khủng hoảng kéo dài của chính phủ. Khi chấp nhận đơn từ chức của bộ trưởng cuối cùng, bà đã xuất hiện trước các nhà báo và công khai kêu gọi thủ tướng từ chức.
Bà nói thêm rằng chính phủ không phải là một công ty trách nhiệm hữu hạn nơi giải quyết lợi ích cá nhân, mà ngược lại, chính phủ là nơi phục vụ lợi ích của người dân, đồng thời nhắc lại rằng các cuộc đàm phán về tương lai của chính phủ đã diễn ra trong nhiều tuần nhưng vẫn chưa đi tới hồi kết.
Cuộc khủng hoảng chính phủ tại Slovakia diễn ra trong bối cảnh các bệnh viện tại quốc gia này bị quá tải do đại dịch, nhân viên y tế kiệt sức và hàng trăm người vẫn đang phải vật lộn để giành lấy sự sống.
[Ông Eduard Heger được bổ nhiệm làm thủ tướng mới của Slovakia]
Những lời nói của Tổng thống Caputova rất quan trọng vì bà chưa bao giờ can thiệp một cách công khai vào bất kỳ cuộc xung đột chính trị nội bộ nào.
Trong thời gian gần đây, khi phản ứng trước các sự kiện hiện tại, bà thường chỉ nói một cách ẩn ý. Tuy nhiên, lần này bà đã đưa ra phát biểu trực tiếp. Những phát biểu của bà Caputova khiến nhiều người nhớ tới tình cảnh khó khăn của cựu Tổng thống Andrej Kiska 3 năm trước.
Vài tuần sau vụ nhà báo Ján Kuciak cùng với hôn thê Martina Kušnírová bị ám sát, trong một bài phát biểu trên truyền hình, ông Kiska đã kêu gọi Thủ tướng Robert Fico cần rời khỏi vị trí đứng đầu chính phủ.
Lời kêu gọi của tổng thống được đánh giá là đúng lúc. Cuối cùng, Fico đã rời khỏi ghế thủ tướng, nhưng ông ta bắt đầu tuyên chiến và tấn công tổng thống, song điều đó cũng không làm ảnh hưởng đến thẩm quyền của tổng thống.
Tổng thống Caputova hiện phải đối mặt với nguy cơ tương tự khi đã phản đối mạnh mẽ Thủ tướng Matovic và bày tỏ sự không tin tưởng trước toàn thể nhân dân. Điều gì sẽ xảy ra nếu ông ta không nghe theo và phớt lờ lời kêu gọi?
Bà không thể tự yêu cầu Thủ tướng Matovic từ chức, bởi vì đối với nhiều quyết định, tổng thống cần có sự đồng thuận của chính phủ. Đây là một tình huống bất thường, nếu bất cẩn, có thể dễ dàng leo thang thành một cuộc khủng hoảng hiến pháp sâu sắc. Đối với Tổng thống Caputova, cuộc khủng hoảng chính phủ hiện tại có lẽ là thử thách lớn nhất kể từ khi bà nhậm chức.
Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, ngày 28/3 vừa qua, Thủ tướng Matovic đã đề nghị hoán đổi vị trí với Bộ trưởng Tài chính Eduard Heger để xoa dịu các đối tác liên minh sau một loạt những tranh cãi sục sôi từ đầu tháng Ba vừa qua, khi ông Matovic bí mật yêu cầu nhập vaccine ngừa COVID-19 của Nga.
Thỏa thuận này được liên minh cầm quyền và Tổng thống Caputova ủng hộ nhằm giúp tháo "ngòi nổ" của cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay.
Sau cuộc gặp với Tổng thống Caputova, ông Heger phát biểu: "Chúng tôi đã nhất trí với tổng thống rằng bà sẽ yêu cầu tôi thành lập một chính phủ mới (vào ngày 30/3)."
Chính phủ sau khi được cải tổ dự kiến sẽ gần như giống với nội các hiện tại, ngoại trừ việc hoán đổi vị trí của ông Matovic và ông Heger./.
