Trong giai đoạn từ 1998-2010, gần 300.000 phụ nữ Việt Nam đã kết hôn với người nước ngoài, tuy nhiên con số này chưa bao gồm những cô gái bị bán qua biên giới.
CNN đưa tin khu vực biên giới Việt Trung là địa bàn hoạt động tấp nập của các đối tượng buôn bán phụ nữ. Rất đông các cô gái trẻ người Việt đã bị bán sang Trung Quốc, có người bị ép làm cô dâu, có người trở thành gái mại dâm.
Lan là một trong những nạn nhân như vậy. Cô nhớ lại cái đêm đã thay đổi cả cuộc đời mình: "Khi tôi thức dậy, tôi không biết mình đang ở Trung Quốc."
Buổi tối hôm đó, trong lúc đang ôn thi đại học ở một tỉnh biên giới, một người bạn quen trên mạng rủ Lan đi ăn tối. Dù đã rất mệt và muốn trở về nhà nhưng do bạn bè níu giữ nên Lan đã ở lại. Đợi đến khi tỉnh lại, cô đã bị bán sang Trung Quốc.
"Khi đó, tôi chỉ muốn bỏ chạy nhưng ngoài tôi ra còn có rất nhiều các cô gái khác và còn có vài người canh gác chúng tôi," Lan nói.
Khu vực biên giới Việt Trung là địa bàn hoạt động chủ yếu của những kẻ buôn người. Tại Lào Cai, những cô gái trong độ tuổi 13 thường là mục tiêu của bọn chúng.
Những cô gái này thường bị bắt cóc hoặc bị gây mê, và bị đưa sang Trung Quốc bằng thuyền, xe máy hoặc ôtô. Khi tỉnh lại thì họ đã trên đất Trung Quốc.
Theo báo cáo của Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc, dân số Trung Quốc trong năm 2015 là hơn 1,37 tỷ dân, trong đó nam giới là 704 triệu người, nữ giới là 670 triệu người. Điều này cho thấy khoảng 30 triệu nam giới đối mặt với tình trạng độc thân. Đây trở thành một lợi thế cho bọn buôn người.
Trong số những cô gái bị bán sang Trung Quốc, một số bị ép làm cô dâu, còn lại hầu hết phải đối mặt với việc trở thành gái bán dâm, chỉ một số ít may mắn trốn được về Việt Nam.
Do vùng núi phía Bắc đi lại khó khăn, đường sá quanh co nên cuộc chiến chống nạn buôn người gặp nhiều khó khăn.
Bà Hà Thị Vân Khánh, điều phối viên tổ chức chống buôn người Pacific Links Foundation của Liên hợp quốc tại Việt Nam, cho biết nhìn từ góc độ truyền thống, đàn ông đều muốn lấy cô gái bản địa. Nhưng một người đàn ông Trung Quốc sẽ phải chi rất nhiều tiền nếu muốn lấy một người phụ nữ Trung Quốc. Điều này giải thích cho việc tại sao bọn buôn người lại có cơ hội buôn bán những cô gái ở những nước láng giềng Trung Quốc, trong đó có Việt Nam.
Người sáng lập Pacific Links Foundation, bà Vương Ngọc Diệp, người luôn quan tâm đặc biệt đến nạn buôn bán người ở Việt Nam, nói: "Mọi người cho rằng văn hóa của những cô dâu người Việt không khác nhiều so với người Trung Quốc. Một cô dâu Việt có thể được bán với giá 3.000 USD."
Nguyễn, 16 tuổi, bị bạn bè lừa sang Trung Quốc. Trong 3 tháng đầu tiên, vì từ chối kết hôn nên cô đã bị bọn buôn người đánh đập, bạo hành. Cuối cùng, cô đành chấp nhận. Cô nói: "Chẳng có lời nào diễn ra được hết nỗi nhớ nhà của tôi. Dù tôi có đồng ý gả cho người đàn ông đó nhưng tôi không thể nào chịu được cảnh chung sống với một người đàn ông xa lạ mà mình không yêu."
Tại Lào Cai, Pacific Links Foundation đã lập một nơi trú ẩn cho các nạn nhân. Các cô gái từ là từng là nạn nhân của tội phạm buôn người có thể ở đây từ 2-3 năm, đồng thời được dạy học nghề cộng với điều trị tâm lý.
Những cô gái có cùng hoàn cảnh được sống cùng nhau, cùng học cách nấu nướng, may vá. Nơi này đã giúp những cô gái trẻ làm lại cuộc đời, tìm được công việc nuôi sống bản thân. Bà Diệp nói: "Những thứ như vậy vô cùng quan trọng với những cô gái muốn có một cuộc sống tự lập."
Để tránh những bi kịch tiếp diễn, bà Diệp và tổ chức của bà sẽ tuyên truyền tại nhiều nơi. Hằng tháng, họ sẽ đưa các cô gái từng là nạn nhân của bọn buôn người đến chợ Bắc Hà. Tại đây, những cô gái trẻ sẽ chia sẻ kinh nghiệm, chơi các trò chơi cùng hàng trăm nghìn người.
Bà Diệp nói: "Ý thức phòng ngừa là vũ khí hiệu quả nhất."
Hà, một nhân viên của Liên hợp quốc, cũng cho biết: "Điều quan trọng là sự phối hợp với các cơ quan chức năng, nâng cao nhận thức của họ, đặc biệt là những người nghèo để phòng ngừa những trường hợp tương tự phát sinh." Cô tin rằng xóa đói giảm nghèo sẽ có lợi trong việc giảm khát khao ra nước ngoài tìm việc của phụ nữ Việt và bọn buôn người sẽ không thể lấy lý do tìm việc làm mồi nhử.
Trong thời gian có mặt tại khu vực biên giới Việt Trung, phóng viên CNN đã chứng kiến chính quyền địa phương bắt giữ được một tên buôn người và giải cứu cho 5 cô gái 14 tuổi chuẩn bị được đưa sang Trung Quốc. Nạn nhân nói với phóng viên rằng một người hàng xóm hứa rằng chỉ cần qua biên giới làm việc sẽ trả 600 USD tiền công.
Những nạn nhân bị bán sang Trung Quốc không nhận được sự trợ giúp của cảnh sát do họ không biết bản thân đang ở đâu. Lan và Nguyễn cuối cùng được đưa đến một thành phố và hai năm sau họ đã trốn thoát thành công từ gia đình của chồng.
Sau đó, họ trở về Việt Nam. Dù đã được giải cứu nhưng họ lại phải xa cách con cái của mình. Lan nói: "Nếu được gặp lại con gái của mình, tôi sẽ xin lỗi con vì sự ra đi này và tôi hy vọng con gái sẽ sống tốt"./.