Vòng chung kết EURO được chính thức được tổ chức bốn năm một lần kể từ năm 1960 (ngoại trừ giải năm 2020 được tổ chức vào năm 2021 do đại dịch COVID-19).
Giải được lên lịch vào các năm chẵn giữa World Cup, ban đầu được gọi là Cúp các Quốc gia châu Âu và được đổi thành tên hiện tại vào năm 1968.
Bắt đầu từ giải đấu năm 1996, các chức vô địch cụ thể được gọi là "UEFA EURO."
Ngày 14/6 tới, trận khai mạc Vòng chung kết EURO lần thứ 17 sẽ diễn ra tại Sân vận động Allianz-thành phố Munich, giữa Đội tuyển nước chủ nhà Đức với Đội tuyển Scotland.
Sau 16 lần tranh tài, các Vòng chung kết EURO đã xác lập nhiều kỷ lục ấn tượng, hãy cùng VietnamPlus điểm lại một số kỷ lục này.
Đội tuyển
Đức - Gã chủ nhà giàu thành tích: Sau 13 lần tham gia, đội tuyển nước chủ nhà đang nắm giữ nhiều kỷ lục nhất của giải đấu. Đội chủ nhà của EURO 2024 hiện đang nắm giữ các kỷ lục: Đội Vô địch nhiều nhất (3), Đội Á quân nhiều nhất (3), Đội tham dự nhiều Vòng chung kết nhất (13), Đội có số bàn thắng nhiều nhất (78), Đội có số trận thi đấu nhiều nhất (53)…
Cụ thể, trong 16 lần EURO đã có 2 đội đã 3 lần đăng quang là Đội tuyển Đức vào những năm 1972, 1980, 1996 và Đội tuyển Tây Ban Nha vào những năm 1964, 2008, 2012.
Đức và Liên Xô là hai Đội tuyển giữ kỷ lục về số lần Á quân (3 lần), theo đó Đội tuyển Đức vào các năm 1976, 1992, 2008 còn Đội tuyển Liên Xô (cũ) vào các năm 1964, 1972, 1988.
Đức cũng là Đội tuyển đang giữ kỷ lục có số lần đi tới trận chung kết nhiều nhất với 6 lần vào những năm 1972, 1976, 1980, 1992, 1996, 2008; đồng thời có số trận vào bán kết nhiều nhất với 10 lần vào các năm: 1972, 1976, 1980, 1988, 1992, 1996, 2008, 2012 và 2016.
Đức đã có mặt tại tất cả các Vòng chung kết (13 lần) kể từ khi họ tham gia lần đầu tiên vào năm 1972 và đăng quang ngay tại lần đầu đó. Kỷ lục này giúp Đức là 1 trong 4 đội đã Vô địch ngay từ lần đầu tiên tham dự giải đấu cùng với Liên Xô (1960), Tây Ban Nha (1964) và Italy (1968).
Ngoài ra Đức là đội tuyển Đức có số trận thi đấu ở các Vòng chung kết EURO nhiều nhất: 53 trận; Đội tuyển có số trận thẳng nhiều nhất ở các Vòng chung kết EURO: 27 trận. Đức cũng là Đội tuyển ghi được nhiều bàn thắng nhất ở các Vòng chung kết EURO với 78 bàn, cũng là Đội tuyển bị thủng lưới nhiều nhất, 55 bàn.
Tây Ban Nha là đội tuyển duy nhất giữ kỷ lục là Đội tuyển bảo vệ thành công chức Vô địch EURO vào các năm 2008 và 2012.
Ngoài ra, Tây Ban Nha (1964) cùng với Italy (1968) và Pháp (1984) là ba đội đã giành chức Vô địch trên sân nhà.
Chiều ngược lại có 4 đội chủ nhà được ghi nhận là “tệ nhất” gồm: Bỉ (2000), Áo/ Thụy Sỹ (đồng tổ chức 2008) và Ba Lan/Ukraine (đồng tổ chức 2012).
Đội tuyển có số trận thua nhiều nhất thuộc về Đan Mạch với 17 trận. Trong khi đó, Italy là Đội tuyển có số trận hòa nhiều nhất ở các Vòng chung kết EURO,18 trận.
Đội tuyển có số bàn thắng trung bình mỗi trận cao nhất là Hà Lan, 1,67 bàn (65 bàn sau 39 trận). Albania, Áo, Latvia, Na Uy và Ukraine là các Đội tuyển có số bàn thắng trung bình mỗi trận thấp nhất, 0,33.
Trong 16 giải đấu đã tổ chức, có 2 đội tuyển từng gặp nhau ở trận chung kết là Đức và Czech (Tiệp Khắc) vào các năm 1976 (Czech) và 1996 (Đức).
Có 13 cầu thủ đã có 2 lần đăng quang ngôi vương EURO, trong đó 12 cầu thủ Tây Ban Nha gồm: Xabi Alonso, Iker Casillas, Cesc Fabregas, Andres Iniesta, Sergio Ramos, David Silva, Fernando Torres, Xavi, Raul Albiol, Álvaro Arbeloa, Santi Cazorla, Pepe Reina vào các năm 2008 và 2012.
Người còn lại là Rainer Bonhof - đội tuyển Tây Đức, năm 1972, 1980. Ngoài ra, với huy chương Bạc EURO 1976, Rainer Bonhof là cầu thủ giữ kỷ lục chơi 3 trận chung kết EURO liên tiếp đồng thời giữ kỷ lục cầu thủ giành được nhiều huy chương nhất qua các Vòng chung kết EURO với 2 huy chương Vàng và 1 huy chương Bạc.
Có 22 cầu thủ từng 2 lần tham dự trận chung kết EURO, trong đó Đội tuyển Đức chiếm đa số với 10 người, gồm: Franz Beckenbauer, Uli Hoeneß, Sepp Maier, Georg Schwarzenbeck, Herbert Wimmer (1972, 1976); Bernard Dietz (1976, 1980); Thomas Hässler, Thomas Helmer, Jürgen Klinsmann, Matthias Sammer (1992, 1996); Tiếp đến là Tây Ban Nha với 8 cầu thủ: Xabi Alonso, Iker Casillas, Cesc Fàbregas, Andrés Iniesta, Sergio Ramos, David Silva, Fernando Torres, Xavi (2008, 2012).
4 cầu thủ còn lại là: Valentin Ivanov, Viktor Ponedelnik, Lev Yashin (1960, 1964) đều của Đội tuyển Nga, và Cristiano Rona201-Bồ Đào Nha, (2004, 2016).
Các cầu thủ có số lần có tên trong danh sách tham dự Vòng chung kết EURO nhiều nhất là Iker Casillas, 5 lần vào các năm 2000 (không thi đấu), 2004-2012 và 2016 (không thi đấu).
Kỷ lục mang tên CR7: Với việc có tên trong danh sách 26 cầu thủ Bồ Đào Nha đến Đức mùa hạ này Cristiano Ronaldo là cầu thủ có số lần tham dự Vòng chung kết EURO kỷ lục với 6 lần từ 2004-2024 và trở thành cầu thủ cao tuổi nhất có mặt tại Vòng chung kết EURO (39 tuổi 4 tháng), vượt qua Lothar Mathaus của Đức (39 tuổi 3 tháng). Ronaldo đang là cầu thủ có số phút chơi nhiều nhất Vòng chung kết EURO (2.153phút), cũng là cầu thủ có lần đeo băng thủ quân nhiều nhất, 16 trận từ 2004-2020. Anh cũng giữ kỷ lục là cầu thủ có số chiến thắng nhiều nhất Vòng chung kết EURO (12 trận); Cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng nhất trong Vòng Chung kết EURO (14 bàn) và Cầu thủ ghi nhiều bàn nhất ở các vòng loại EURO (41 bàn).
Những dấu ấn của Ronaldo đưa anh cùng với Paolo Maldini (Italy), Blanc (Pháp), Pepe (Bồ Đào Nha) 3 lần có mặt trong đội hình tiêu biểu của Vòng chung kết EURO.
Cầu thủ già nhất từng vô địch EURO: Ricardo Carvalho (ĐT Bồ Đào Nha) lúc 38 tuổi và 53 ngày.
Cầu thủ già nhất từng chơi trận chung kết EURO: Jens Lehmann (ĐT Đức) lúc 38 tuổi và 232 ngày.
Cầu thủ trẻ nhất tham dự Vòng chung kết EURO: Kacper Kozłowski (Ba Lan), lúc mới 17 tuổi và 246 ngày.
Cầu thủ trẻ nhất từng chơi ở trận chung kết: Renato Sanches (Bồ Đào Nha), lúc 18 tuổi và 327 ngày khi đối đầu với Pháp.
Cầu thủ trẻ nhất ghi bàn trong chung kết EURO: Pietro Anastasi (Italy) khi mới 20 tuổi và 64 ngày, trong cuộc đối đầu với Nam Tư cũ năm 1968.
Cầu thủ ghi nhiều bàn nhất ở vòng loại EURO: Romelu Lukaku (Bỉ) với 14 bàn tại vòng loại EURO 202b.
Cầu thủ lập hat-trick nhanh nhất: 18 phút - Michel Platini (trận Pháp gặp Nam Tư cũ năm 1984).
Cầu thủ già nhất từng ghi bàn trong trận chung kết: Bonucci (Italy) trong trận chung kết EURO 2020.
Cầu thủ trẻ nhất từng ghi hattrick: Dieter Müller (Đức) khi 22 tuổi và 77 ngày trong trận Đức gặp Nam Tư cũ năm 1976.
Cầu thủ trẻ nhất từng ghi bàn ở vòng knock-out: Renato Sanches - 18 tuổi và 317 ngày, trận Bồ Đào Nha và Ba Lan năm 2016.
Cầu thủ ghi nhiều bàn thẳng nhất từ chấm penalty: Ronaldo (Bồ Đào Nha), 3 lần.
Cầu thủ ghi bàn nhanh nhất tại VCK EURO: Dmitri Kirichenko (Nga) trong trận Nga gặp Hy Lạp năm 2004 ở giây thứ 68.
Cầu thủ ghi bàn nhanh nhất sau khi vào sân thay người: Có 4 cầu thủ chỉ vào sân 1 phút đã có bàn thắng là Alessandro Altobelli (Italy) trong trận Italy gặp Đan Mạch năm 1988; Juan Carlos Valeron (Tây Ban Nha) trong trận Tây Ban Nha gặp Nga năm 2004); Ondrej Duda (Slovakia) trong trận Slovakia với Wales, 2016 và Ferran Torres (Tây Ban Nha) trong trận TBN với Slovakia, 2020.
Cầu thủ ghi bàn nhanh nhất trong trận chung kết: 2 phút - Luke Shaw (Anh) trong trận gặp Italy năm 2020.
Thủ môn có số trận giữ sạch lưới nhiều nhất: Van der Sar (Hà Lan) với 9 trận trong các năm 1996-2008) và Iker Casillas (Tây Ban Nha) từ 2004-2012. Iker Casillas cũng nắm giữ số phút liên tiếp không để thủng lưới dài nhất với 519 phút tại ở Vòng chung kết EURO 2012.
Cầu thủ phải nhận thẻ đỏ sớm nhất: 24 phút - Eric Abidal (Pháp) năm 2008.
Cầu thủ phải nhận thẻ đỏ muộn nhất: 117 phút - Nuno Gomes (Bồ Đào Nha) năm 2000.
Hai cầu thủ là anh em ruột đối đầu tại Vòng chung kết EURO: Taulant Xhaka (Albania) và Granit Xhaka (Thụy Sĩ) : Ngày 11/6/20166.
Huấn luyện viên
Joachim Löw (ĐT Đức) đang giữ kỷ lục là Huấn luyện viên cầm quân nhiều nhất giải đấu với 21 trận (2008 - 2020). Ông cũng là Huấn luyện viên có số trận thắng nhiều nhất: 12 trận.
Löw cũng là Huấn luyện viên có số lần tham dự Vòng chung kết EURO nhiều nhất (4 lần) cùng giữ kỷ lục này còn có Lars Lagersback trong đó 3 lần cùng đội tuyển Thụy Điển từ 2000-2008 và 1 lần với Tuyển Iceland năm 2016.
Có 4 Huấn luyện viên tham dự Vòng chung kết EURO với 2 đội tuyển: Lars Lagersback còn có Guus Hiddink (Hà Lan, 1996 và Nga, 2008); Giovanni Trapattoni (Italy, 2004 và CH Ireland, 2012); Dick Advocaat (Hà Lan, 2004 và Nga, 2012Đ; Fernando Santos (Hy Lạp, 2012 và Bồ Đào Nha, 2016).
Huấn luyện viên trẻ nhất từng dự Vòng chung kết EURO: 36 tuổi và 333 ngày - Srecko Katanec (Slovenia).
Huấn luyện viên già nhất từng dự Vòng chung kết EURO: 73 tuổi và 93 ngày - Giovanni Trapattoni (Italia).
Người từng giành chức vô địch EURO trong cả vai trò cầu thủ và Huấn luyện viên: Berti Vogt của Đội tuyển Đức, cầu thủ năm 1972 và Huấn luyện viên năm 1996.
Người từng xuất hiện trong trận chung kết ở vai trò cầu thủ và Huấn luyện viên: Deschamp của Tuyển Pháp, cầu thủ năm 2000 và Huấn luyện viên năm 2016, 2020.
Các kỷ lục khác:
Bàn thẳng muộn nhất được ghi trong trận chung kết: Phút 109, khi Eder lập công giúp Bồ Đào Nha thắng Pháp.
Trận chung kết có tổng số bàn thắng thấp nhất: Hy Lạp 1-0 Bồ Đào Nha (2004), Tây Ban Nha 1-0 Đức (2008) và Bồ Đào Nha 1-0 Pháp (2016).
Vòng chung kết EURO có số bàn thắng cao nhất: 142 bàn năm 2020.
Vòng chung kết có nhiều thẻ đỏ nhất: 10 thẻ vào năm 2000.
“Bàn thắng vàng” đầu tiên và duy nhất: Oliver Bierhoff (Đức) đã trở thành người duy nhất trong trong lịch sử nắm giữ kỷ lục: Ghi bàn thắng Vàng tại các Vòng chung kết EURO vào năm 1996 trong trận chung kết với CH Séc trên sân Wembley (London/Anh), khi giải đấu lần đầu tiên và duy nhất áp dụng Luật Bàn thắng Vàng (bàn thắng ghi bàn ở hiệp phụ và dừng lại trận đấu)./.
